Zeven vragen over de Verklaring van Geen Bezwaar (VGB) | Advocatenkantoor El Hannouche B.V.

Wilt u werken op de luchthaven, bij het leger of voor de Nationale Politie dan zult u over het algemeen een zogeheten Verklaring van Geen Bezwaar (VGB) dienen te verkrijgen. In dat geval wordt een veiligheidsonderzoek verricht om vast te stellen of u bij indienstneming een risico vormt voor de staatsveiligheid of ander staatsbelangen. Gezien de gevoeligheid van dit onderzoek zijn er veel vragen omtrent de VGB. Wij zullen hierna zeven van deze vragen beantwoorden.

We bespreken achtereenvolgens de volgende vragen:

Wat is een VGB?
Wat is het verschil tussen een VGB en een VOG?
Wie doet het onderzoek?
Wat wordt er onderzocht?
Hoe wordt er onderzocht?
Wat kunt u doen bij afwijzing?
Heeft u recht op inzage in uw dossier?

1. Wat is een VGB?

U heeft een VGB nodig indien u solliciteert naar een vertrouwensfunctie. Tijdens de sollicitatieprocedure krijgt u te horen of u een VGB nodig heeft. Dit houdt in dat er een veiligheidsonderzoek dient plaats te vinden om de VGB af te kunnen geven. Een andere vorm van screening waar de werkgever om kan vragen is bijvoorbeeld de Verklaring Omtrent Gedrag (VOG). Lees hier meer over de VOG.

2. Wat is het verschil tussen een VGB en een VOG?

Een veiligheidsonderzoek ofwel screening voor een VGB is diepgaander dan een onderzoek voor een VOG. De VGB wordt afgegeven door de Minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties. Een VOG is een verklaring van de Minister van Veiligheid en Justitie waaruit blijkt dat uw justitiële documentatie geen belemmering vormt voor afgifte van de VOG.

Het Centraal Orgaan Verklaring Omtrent het Gedrag (COVOG) van het Ministerie van Veiligheid en Justitie raadpleegt voor de VOG in beginsel het Justitieel Documentatiesysteem. In het Justitieel Documentatiesysteem staat onder meer of aan u in het verleden een straf is opgelegd.

Een belangrijk verschil met de VOG is dat bij een VGB dieper in uw (privé)leven wordt gekeken dan alleen in het Justitieel Documentatiesysteem. Zo wordt ook gekeken naar informatie van bijvoorbeeld de AIVD.

3. Wie doet het onderzoek?

Het veiligheidsonderzoek wordt uitgevoerd door de Algemene Inlichtingen- en Veiligheidsdienst (AIVD) of de Militaire Inlichtingen- en Veiligheidsdienst (MIVD) op grond van de Wet veiligheidsonderzoeken (Wvo). De veiligheidsdienst, de AIVD of MIVD, voert na een aanvraag van de werkgever een screening uit. Wanneer de uitkomst positief is, wordt de VGB afgegeven. In dat geval betekent het dat er geen reden is om aan te nemen dat u een veiligheidsrisico oplevert bij uitoefening van de betreffende functie. Indien uit het veiligheidsonderzoek blijkt dat u niet voldoet aan de criteria dan zult u een zogeheten voornemen tot weigering ontvangen. U kunt dan nog uw visie geven waarna definitief wordt beslist of de VGB wordt afgegeven.

4. Wat wordt er onderzocht?

Afhankelijk van de aard van de vertrouwensfunctie wordt het veiligheidsonderzoek uitgevoerd op een van de drie niveaus: niveau A, niveau B of niveau C. Bij het A-onderzoek wordt het diepst gekeken in uw privéleven en is daarmee het meest diepgaand. Het type onderzoek wordt op basis van de zwaarte van de functie en uw gedrag bepaald. Hierbij kijkt de veiligheidsdienst onder andere naar uw eerlijkheid, onafhankelijkheid, loyaliteit en integriteit. Dit zijn tevens de vier belangrijkste criteria die in het veiligheidsonderzoek worden onderzocht.

5. Hoe wordt er onderzocht?

De veiligheidsdienst maakt bij de uitvoering van een veiligheidsonderzoek gebruik van een groot aantal informatiebronnen, zoals de Justitiële Informatiedienst voor justitiële gegevens, de Basisregistratie Personen en het Bureau Kredietregistratie. Ook wordt gekeken naar antecedenten in het eigen AIVD-systeem. Naast de bovengenoemde informatiebronnen kunt u uitgenodigd worden voor een persoonlijk gesprek met een onderzoeker van de AIVD. Ook kan met personen uit uw omgeving worden gesproken.

Bij veiligheidsonderzoeken mag de AIVD geen bijzondere inlichtingenmiddelen inzetten, zoals afluisteren of volgen. Wel mag de AIVD zich in het veiligheidsonderzoek wenden tot derden om informatie te verkrijgen als daar aanleiding voor is. Dit hangt ook af van de vraag op welk niveau onderzoek wordt gedaan.

6. Wat kunt u doen bij afwijzing?

Nadat het veiligheidsonderzoek is afgerond, kan de minister besluiten uw VGB af te wijzen. U krijgt dan meestal eerst een zogenaamd voornemen tot weigering. Indien u een voornemen tot weigering ontvangt, kunt u een zogeheten zienswijze indienen waarin u uw eigen visie op de zaak geeft. Daarna zal de minister definitief beslissen op de aanvraag.

Indien de VGB definitief wordt geweigerd, kunt u bezwaar tegen de weigering van de afgifte indienen bij de minister die zich laat adviseren door de Bezwarencommissie Veiligheidsonderzoeken die ook de partijen hoort en het dossier inziet.

Let op dat u op tijd bent met het indienen van uw bezwaar. U heeft in beginsel zes weken de tijd om bezwaar te maken, daarna is dat niet meer mogelijk. Klik hier om alles te lezen over het indienen ven bezwaar.

Bij een negatieve beslissing op het bezwaar kunt u naar de bestuursrechter stappen. Tot slot kunt u naar de Afdeling Bestuursrechtspraak van de Raad van State stappen wanneer u in hoger beroep wilt tegen de uitspraak van de rechtbank.

7. Heeft u recht op inzage in uw dossier?

U kunt een verzoek doen bij de AIVD om uw dossier in te zien. U kunt het dossier van uw veiligheidsonderzoek niet volledig inzien.

In een bezwaar-, beroeps- of hoger beroepsprocedure kan tot op heden alleen de Bezwarencommissie Veiligheidsonderzoeken en de rechters inzage krijgen in het volledige dossier dus ook in de onderliggende geheime stukken van de veiligheidsdienst. De rechter kan op deze manier de geheime informatie ook betrekken in zijn beoordeling.

Het is echter niet mogelijk voor de Bezwarencommissie Veiligheidsonderzoeken of de rechter om te onderzoeken of de onderliggende feiten waaruit de veiligheidsdienst conclusies trekt juist zijn. Voor u is het ook niet mogelijk om na te gaan of de geheime informatie feiten bevat die niet juist zijn. Deze werkwijze roept dan ook de nodige vragen en discussie op.

Voorbeeld

In een van onze zaken stonden wij een cliënt bij waarvan de Verklaring van Geen Bezwaar (VGB) werd ingetrokken. Daartegen is een procedure gestart. Lees meer over deze zaak in het op 22 mei 2017 door het NRC gepubliceerde artikel: Waarom mag ik niet op Schiphol werken?.