In de eerste levensmaanden van hun pasgeboren kind waren vader en moeder het niet eens over diens voornamen. De rechtbank beslist dat de islamitische achtergrond van de ouders doorslaggevend is bij de voornaamswijziging. In dit artikel duiken wij in de achtergrond van deze uitspraak.
1. Verzoek voornaamswijziging van één ouder
1.1. Gezamenlijk gezag
Bij de geboorte van een kind dragen ouders vaak gezamenlijk het gezag, wat betekent dat zij samen belangrijke beslissingen moeten nemen, zoals de naam van het kind. Dit is bedoeld om ervoor te zorgen dat beide ouders betrokken blijven bij de opvoeding en belangrijke beslissingen rondom hun kind. Dit gezamenlijke gezag blijft bestaan in geval van een echtscheiding.
Lees ook: Wijzigingen in 2023: gezag bij erkenning en woonbudget bij partneralimentatie
1.2. Vervangende toestemming
Wanneer ouders het niet eens kunnen worden over de nieuwe naam van het kind, kan een van de ouders de rechtbank verzoeken om vervangende toestemming voor de ontbrekende instemming van de andere ouder voor de voornaamswijziging. In de praktijk gebeurt dit over het algemeen bij ouders die gescheiden zijn of aan het scheiden zijn.
Lees ook: Hoe kan ik mijn voornaam wijzigen?
1.3. Voornaamswijziging
Als de rechter de vervangende toestemming verleent, is de vraag nog of de verzochte voornaamswijziging toewijsbaar is. Artikel 1:4 van het Burgerlijk Wetboek (BW) biedt hiervoor de juridische basis. De rechter zal instemmen met de naamswijziging indien hier een zwaarwichtig belang voor bestaat. Wat dit precies inhoudt, verschilt per zaak. In dit blog zal een zaak besproken worden waar de rechter oordeelde dat er een zwaarwichtig belang bestond.
Lees ook: Hoe kan ik mijn voornaam wijzigen?
Lees ook: Voornaam wijzigen zonder geboorteakte?
2. Wat was er aan de hand in deze zaak?
2.1. De feiten
In de besproken zaak ontstond een geschil over de voornamen van het kind van twee gescheiden ouders. Belangrijk is dat de vader pas vier dagen na de geboorte van het kind op de hoogte was gesteld van de geboorte. In deze tijd had de moeder het kind al ingeschreven bij de burgerlijke stand, zonder met de vader te overleggen over de namen.
2.2. Het geschil
De vader stelt dat de naam gekozen door de moeder niet in gezamenlijk overleg en met zijn toestemming tot stand was gekomen. Hij wil de naam veranderen zodat het kind een betere emotionele binding met hem zal voelen. Daarnaast is het volgens islamitisch gebruik de vader die de naam kiest.
De moeder stelt dat de vader bij een eerder overleg instemde met de naam en pas na de geboorte bezwaar maakte. Het kind was al zeven maanden bekend onder de huidige naam, en de moeder vond een wijziging niet in het belang van het kind. De vrouw stelt verder dat het kind de achternaam van de vader draagt hetgeen voor voldoende emotionele binding zou zorgen. Daarnaast betwist zij de centrale plaats van de islam in hun relatie.
Lees ook: Islamitisch namenrecht binnen de Nederlandse rechtsorde
2.3. De Raad voor de Kinderbescherming
De Raad voor de Kinderbescherming maakt zich in deze zaak zorgen over de impact van de ouderlijke strijd op het kind en benadrukt het belang van één eenduidige roepnaam voor het kind om verwarring en identiteitsproblemen te voorkomen. Daarbij is het niet zozeer van belang dat het kind de naam houdt waarmee het al zeven maanden wordt aangesproken door de moeder juist omdat de vader de door hem geprefereerde roepnaam gebruikt.
3. Hoe oordeelt de rechter?
3.1. Vervangende toestemming
De rechtbank beoordeelt allereerst of de vervangende toestemming verleend kan worden. Het feit dat de vrouw de man niet betrokken had bij de geboorte en naamskeuze werd gezien als een hevige schending van het gezamenlijke gezag terwijl ook duidelijk is dat er een geschil is over de voornamen. Om deze reden wordt het verzoek tot vervangende toestemming toegekend.
3.2. Zwaarwichtig belang
Daarbij kan dit gebrek aan samenwerking en de onenigheid over de namen slecht zijn voor de identiteitsontwikkeling van het kind, aldus de rechter. Als de ouders niet goed kunnen samenwerken over iets belangrijks als de naam van hun kind, kan dit ook problemen opleveren bij toekomstige belangrijke beslissingen. Hierdoor is er een zwaarwichtig belang om de voornamen te wijzigen. Dat het kind al zeven maanden bij de naamkeuze van de vrouw werd genoemd, doet hier niet aan af ook gezien het advies van de Raad voor de Kinderbescherming in dat kader.
3.3. Nieuwe voornamen
De vader wilde de naam wijzigen van Malik Jaouad* naar Amin Malik. Het verzoek om de naam te wijzigen wordt ingewilligd vanwege het hiervoor besproken zwaarwichtige belang. De vrouw heeft in reactie daarop echter verzocht om de naam te wijzigen naar Malik Amin indien de naam toch moet worden gewijzigd.
De rechtbank overweegt dat geen van beide volgordes duidelijk meer in het belang van het kind is. Ook maakt het volgens de rechtbank niet uit dat het kind in diens eerste levensmaanden Malik is genoemd door de moeder, bij wie het kind de meeste tijd doorbracht. De vader beroept zich op het feit dat hij niet bij de geboorte van het kind was betrokken en daarom de voorkeur van de vader gevolgd moet worden als genoegdoening. Ook hier hecht de rechtbank geen waarde aan.
3.4. Islam als leidraad
De rechtbank bepaalt dat zij zich bij haar beslissing zal laten leiden door de gezamenlijke islamitische achtergrond van de partijen. De rechtbank gaat ervan uit dat de ouders de naam volgens islamitische principes zouden hebben gekozen indien zij een goede verstandhouding hadden gehad. Hoewel er onenigheid bestaat over hoe en in welke mate hun gezamenlijke leven is gebaseerd op islamitische principes, ziet de rechtbank het gedeelde geloof als centraal thema.
De rechtbank concludeert dat de man en vrouw samen de naam zouden hebben gekozen op basis van islamitische gewoonten, omdat de islam een centrale rol speelt in hun leven. Dit blijkt uit de interacties in de rechtszaal, de correspondentie en de omgang met hun kind. Zo wordt het islamitische ritueel besproken waarbij de vader na de geboorte een gebed met de namen van het kind in de oren fluistert. Ook is het kind besneden volgens islamitisch gebruik. Daarnaast citeert de man een tekst uit de Koran waaruit blijkt dat het de vader is die de naam vaststelt. Bovendien hebben de ouders advies gevraagd aan een imam, ook hij oordeelde dat het de man is die de naam bepaalt.
De rechtbank volgt het advies van de imam, omdat de ouders dit advies waarschijnlijk zelf ook hadden gevolgd indien zij bij elkaar waren gebleven. Dit betekent dat de naamswijziging zoals gewenst door de vader wordt doorgevoerd.
4. Conclusie
In deze zaak hadden beide ouders het gezag over het kind. Ondanks dat de ouders waren gescheiden had de vrouw de man daarom moeten betrekken bij de naamskeuze voor het kind. Omdat de vrouw dat naliet en de man andere namen voor ogen had, wordt zijn verzoek om vervangende toestemming voor de voornaamswijziging alsook het verzoek om de voornamen te wijzigen gehonoreerd.
De vrouw verzoekt vervolgens een omgekeerde volgorde van de namen die de man voor ogen heeft. De rechtbank concludeert in dat kader dat het om het even is welke volgorde wordt gehanteerd als gekeken wordt naar het belang van het kind.
Uiteindelijk wordt het de islamitische achtergrond van de ouders die doorslaggevend is bij de beslissing van de rechtbank om de voornamen van het kind te wijzigen in de volgorde die de man voor ogen heeft. Volgens de islam is het namelijk de man die het recht heeft om de namen van het kind te bepalen zo blijkt ook uit het bij een imam ingewonnen advies.
Deze zaak laat enerzijds zien dat het niet nodig is voor de man om zich neer te leggen bij eenmaal gekozen voornamen door de moeder maar ook dat de rechter heel goed kijkt naar wat de ouders zouden hebben gedaan indien zij nog op goede voet zouden staan met elkaar. Dit alles is namelijk het meest in het belang van het kind en dat geldt evenzeer voor aansluiting bij het geloof van de ouders.
* De namen zijn gefingeerd gezien alle namen in de uitspraak geanonimiseerd zijn
Meer informatie of hulp nodig?
Wat zijn de kosten?
Klik hier voor meer informatie over de wijze waarop uw advocaatkosten kunnen worden vergoed en welke betalingsmethoden ons kantoor hanteert.