Op 2 april 2025 heeft de rechtbank Gelderland een uitspraak gedaan in een echtscheiding waarin (vermeend) huiselijk geweld en internationale aspecten centraal stonden. In het bijzonder wordt in dit blog ingegaan op de toepassing van het Verdrag van Istanbul bij de beoordeling van een omgangsregeling en het ouderlijk gezag. Deze beschikking onderstreept hoe rechters sinds de inwerkingtreding van het Verdrag van Istanbul verplicht zijn om de veiligheid van de slachtoffers van huiselijk geweld, waaronder kinderen, zwaar te laten wegen. In dit blog bespreken wij de belangrijkste overwegingen en wat deze betekenen voor (toekomstige) echtscheidingszaken waarin sprake is van huiselijk geweld.
1. Echtscheiding, IPR en huiselijk geweld
De zaak betrof een echtscheiding tussen twee echtgenoten met zowel de Nederlandse als Syrische nationaliteit. Bijzonder was dat de rechtbank eerst moest beoordelen of het Syrisch gesloten huwelijk rechtsgeldig was naar Nederlands recht.
1.1. Erkenning van het huwelijk gesloten in Syrië
De rechtbank erkende het huwelijk, ondanks het ontbreken van een huwelijksakte, omdat het was voltrokken conform Syrische regelgeving en het was ingeschreven in Syrië.
1.1.1. Internationaal privaatrechtelijke aspecten
Volgens artikel 10:31 BW wordt een buitenlands huwelijk erkend als het rechtsgeldig is volgens het recht van het land van huwelijkssluiting. Hieraan was voldaan volgens de rechtbank. Vervolgens konden de nevenvoorzieningen worden beoordeeld waaronder de zorgregeling en het gezag die hierna worden besproken.
2. Verdrag van Istanbul en zorgregeling
Bij de beoordeling van de zorgregeling en het ouderlijk gezag speelde het Verdrag van Istanbul een cruciale rol.
Het Verdrag van Istanbul uitgelegdHet Verdrag van Istanbul (officieel: Verdrag van de Raad van Europa inzake het voorkomen en bestrijden van geweld tegen vrouwen en huiselijk geweld) is een mensenrechtenverdrag dat landen verplicht om geweld tegen vrouwen en huiselijk geweld actief te voorkomen, te bestraffen en slachtoffers te beschermen. Dit Verdrag trad op 1 augustus 2014 in werking. In Nederland is het Verdrag sinds 1 maart 2016 van kracht. Rechters zijn sindsdien gehouden om bij beslissingen over bijvoorbeeld gezag of omgang nadrukkelijk rekening te houden met de veiligheid van de ouder en het kind. In zaken waarin sprake is van (vermeend) huiselijk geweld, kan het Verdrag de doorslag geven om bijvoorbeeld een omgangsregeling voorlopig niet vast te stellen, zoals ook gebeurde in de beschikking van de rechtbank Gelderland van 2 april 2025. |
2.1. Veiligheid en belang van de kinderen
De rechtbank benadrukte dat de veiligheid van de moeder en kinderen voorop moet staan, conform artikel 31 van het Verdrag van Istanbul.
In de memorie van toelichting bij de goedkeuring van het Verdrag van Istanbul staat bij artikel 2 lid 2 dat het verdrag van toepassing is op alle slachtoffers van huiselijk geweld, dus ook mannen en kinderen. In dezelfde memorie van toelichting staat bij artikel 31 (over voogdij, omgangsregeling en veiligheid) dat ingevolge het eerste lid van artikel 31 Verdragspartijen wetgevende of andere maatregelen moeten nemen teneinde te waarborgen dat bij de vaststelling van een omgangsregeling voor kinderen rekening wordt gehouden met gevallen van geweld die vallen onder de reikwijdte van het Verdrag. Het tweede lid van artikel 31 verplicht Verdragspartijen te waarborgen dat de uitvoering van een omgangsregeling niet ten koste gaat van de rechten en de veiligheid van het slachtoffer of de kinderen.
2.1.1. Afwijzing zorgregeling
Omdat sprake was van (vermeend) huiselijk geweld en de kinderen ernstige weerstand tegen contact hadden, werd er geen zorgregeling vastgesteld. Eerst dient traumabehandeling plaats te vinden.
2.1.2. Geen raadsonderzoek
Hoewel een raadsonderzoek werd aangeboden, vond de rechtbank dit niet passend vanwege de ernst van de situatie en de noodzaak om eerst het welzijn van de kinderen te herstellen.
3. Gezamenlijk gezag of eenhoofdig gezag?
De vrouw verzocht om eenhoofdig gezag, maar de rechtbank wees dit verzoek af.
3.1. Behoud gezamenlijk gezag
De rechtbank oordeelde dat ondanks de slechte verstandhouding, gezamenlijk gezag behouden moest blijven zodat de vader geïnformeerd blijft over de kinderen en zo betrokken blijft bij hun ontwikkeling.
3.1.1. Belang kinderen voorop
De rechtbank maakte een belangenafweging waarbij werd vastgesteld dat behoud van gezamenlijk gezag het minste schade toebrengt aan de kinderen.
4. Conclusie
In deze beschikking laat de rechtbank zien dat het Verdrag van Istanbul daadwerkelijk een grote invloed heeft op familierechtelijke beslissingen, zeker wanneer huiselijk geweld een rol speelt. Voor rechtzoekenden is het van essentieel belang om te begrijpen dat de veiligheid van kinderen en ouders voorop staat bij de rechterlijke afwegingen. Advocaten dienen hierop bedacht te zijn bij het formuleren van verzoeken tot zorgregelingen of gezag.
Meer informatie of hulp nodig?
Wat zijn de kosten?
Klik hier voor meer informatie over de wijze waarop uw advocaatkosten kunnen worden vergoed en welke betalingsmethoden ons kantoor hanteert.