De veelbesproken ‘The Voice of Holland’-affaire heeft de afgelopen tijd veel stof doen opwaaien als het gaat om seksueel overschrijdend gedrag. Daarbij was ook steeds de vraag hoe het zit met de strafrechtelijke vervolgbaarheid van de daders. Volgens de minister van Justitie en Veiligheid schiet de huidige strafwetgeving tekort juist omdat seksueel grensoverschrijdend gedrag niet altijd binnen de huidige strafwetgeving valt. Het Wetsvoorstel seksuele misdrijven moet slachtoffers van seksueel misbruik dan ook beter beschermen. In dit blog zullen wij ingaan op de achtergrond, de inhoud en het doel van dit wetsvoorstel.
1. Huidige strafbaarstelling
1.1. Maatschappelijke ontwikkelingen
In onze huidige maatschappij is te merken dat men door de jaren heen anders is gaan kijken naar seksueel grensoverschrijdend gedrag. Onder andere de #MeToo-beweging heeft ervoor gezorgd dat de sociale norm is veranderd. In de moderne digitale wereld krijgen bewegingen als deze snel een groot bereik. Niet langer is seksueel misbruik een verzwegen onderwerp, maar is de nadruk juist komen te liggen op het bespreekbaar maken van ervaringen en het creëren van een vangnet voor de slachtoffers.
Lees ook: Strafbaarstelling voorbereidingshandelingen seksueel misbruik met kinderen
1.2. Kritiek huidige strafbepalingen
De voornaamste kritiek op de huidige strafbaarstelling van aanranding en verkrachting heeft betrekking op het vereiste van dwang. Dit vereiste brengt met zich mee dat bewezen zal moeten worden dat het slachtoffer de handelingen heeft moeten ondergaan onder dwang. Slechts dan kan men tot een veroordeling komen.
Voor het bewijzen van dwang is vereist dat het slachtoffer ‘naar redelijke verwachting niets anders kon doen dan mee te werken’. Benadrukt moet worden dat het enkel uitspreken van een ‘nee’ niet voldoende is om te komen tot een bewezenverklaring. Vaak is het echter zo dat slachtoffers in een shock-toestand terechtkomen, waardoor ze niet meer in staat zijn om op enige manier te reageren.
Een tweede kritiekpunt op de huidige strafbaarstelling ziet op het verschil in bewezenverklaring tussen aanranding en verkrachting. Enkel wanneer er expliciet seksuele penetratie plaatsvindt bij het slachtoffer zal verkrachting kunnen worden bewezen. In alle andere gevallen zal moeten worden volstaan met een veroordeling voor aanranding: een delict waar een aanzienlijk lagere straf op staat.
1.3. Strafbaarstelling online zedendelicten
Verder is het internet voor jong en oud niet meer weg te denken in onze moderne maatschappij. Enerzijds heeft het internet veel te bieden op het gebied van technologische, sociale en economische vooruitgang. Anderzijds brengt de anonimiteit van het online-leven ook veel problemen met zich mee. Zo kunnen mensen zich eenvoudig verschuilen achter een online profiel.
Online zedendelicten nemen dan ook een steeds grotere plaats in. De huidige strafbepalingen zien slechts op fysiek geweld, waardoor het bewijzen van een online zedendelict vaak stukloopt.
Al met al kan worden gesteld dat de bewijsdrempel in de gehele huidige strafbaarstelling tamelijk hoog ligt.
2. Wijziging van de huidige wetgeving
Het Wetsvoorstel seksuele misdrijven ziet op het aanpassen van de huidige wetgeving met betrekking tot seksueel overschrijdend gedrag. We bespreken hieronder enkele belangrijke wijzigingen.
2.1. Verruiming strafrechtelijke aansprakelijkheid verkrachting en aanranding
Om te beginnen zal de strafbaarstelling worden uitgebreid met nieuwe vormen van aanranding en verkrachting. Er zullen drie verschillende delictsvormen worden ingevoerd: een opzetvariant, een schuldvariant en een gekwalificeerde variant van aanranding en verkrachting.
Voordat ik toekom aan het bespreken van de verschillende varianten, moet benadrukt worden dat er minder hoge eisen zullen worden gesteld aan het bewijs. Het ontbreken van een wil tot seks zal voldoende zijn. Dit zal dan ook kunnen worden afgeleid uit fysieke, non-verbale gedragingen.
2.1.1. Nieuwe opzetvariant
De opzetvarianten van aanranding en verkrachting zullen worden verzacht. Voor een bewezenverklaring van verkrachting is niet langer daadwerkelijke seksuele penetratie vereist. Elke vorm van het seksueel binnendringen en betrokkenheid van het lichaam van het slachtoffer zal strafbaar worden gesteld. Hierbij moet worden aangenomen dat de dader zich bewust was van het feit dat de wil om seksuele handelingen te verrichten bij het slachtoffer ontbrak.
2.1.2. Nieuwe schuldvariant
De uitbreiding van de strafbaarstelling ziet ook op het criterium van de nieuwe schuldvariant. Dit criterium zal als volgt luiden: de dader moet “ernstige reden hebben om te vermoeden dat de wil tot het hebben van seksueel contact bij de ander ontbrak”. Het vermoeden kan worden bewezen aan de hand van de volgende maatstaf: ieder ‘redelijk denkend’ mens moet kunnen beoordelen dat de wil van de ander ontbreekt.
2.1.3. Nieuwe gekwalificeerde variant
De vereisten van dwang, geweld of bedreiging zullen als strafverzwarende omstandigheid gaan gelden. Een strafverzwarende omstandigheid kan ervoor zorgen dat de maximale straf wordt verhoogd. Dwang zal zien op het creëren van misbruik van omstandigheden door de dader, zowel fysiek als psychisch. Bedreiging kan volstaan met taaluitingen.
2.2. Seksuele intimidatie
Seksuele intimidatie vindt vaak plaats op straat, op de werkvloer of in bijvoorbeeld uitgaansgelegenheden. De nadruk ligt hier op het tonen van ongepast gedrag (zowel verbaal als fysiek), waarbij de dader een slachtoffer aanspreekt of behandelt alsof het slachtoffer een ‘seksueel object’ is. Tot op heden is dit niet strafbaar. In de nieuwe wetgeving zal seksuele intimidatie wel strafbaar worden gesteld. Het zal te vinden zijn in de afdeling betreffende delicten betreffende de openbare orde.
2.3. Online delicten
Ook het plegen van online delicten zal strafbaar worden. Een online delict kan worden gezien als een inbreuk op de lichamelijke en seksuele integriteit van het slachtoffer. Ook het mondeling of schriftelijk plegen van seksuele handelingen valt hieronder.
Het strafmaximum voor seksueel misbruik van kinderen zal verder worden verhoogd, waaronder het verspreiden of ter beschikking hebben van kinderpornografie.
3. Gevolgen van de aanscherpingen
3.1. Snellere bewezenverklaring
De invoering van de nieuwe wetgeving zal naar verwachting zorgen dat het OM (online) seksuele delicten sneller kan bewijzen. Het is aannemelijk dat slachtoffers minder vaak met lege handen achterblijven en een uitspraak krijgen waar zij zich in kunnen vinden.
3.2. Bescherming en preventie
De bescherming van de samenleving wordt vergroot met dit wetsvoorstel. Enerzijds krijgen slachtoffers nieuwe mogelijkheden aangereikt om zich gehoord te voelen en voldoening te halen uit een veroordeling. Anderzijds zal de nieuwe wetgeving als waarschuwing functioneren voor de daders. Het risico van het plegen van een seksueel (online) delict wordt groter, waardoor daders minder snel geneigd zullen zijn het delict te plegen.
4. Conclusie
In dit blog is kort stilgestaan bij het nieuwe Wetsvoorstel seksuele misdrijven. In de kern genomen beoogt dit wetsvoorstel slachtoffers beter te beschermen zowel online als offline door verruiming van de strafrechtelijke aansprakelijkheid voor aanranding en verkrachting.
Dat betekent dat de drempel voor een veroordeling voor aanranding dan wel verkrachting naar verwachting een stuk lager wordt waardoor slachtoffers minder snel en minder vaak dan nu het geval is met lege handen komen te staan door de de zware (bewijs)eisen om te komen tot een veroordeling voor aanranding dan wel verkrachting.
Meer informatie of hulp nodig?
Wat zijn de kosten?
Klik hier voor meer informatie over de wijze waarop uw advocaatkosten kunnen worden vergoed en welke betalingsmethoden ons kantoor hanteert.