Wanneer een patiënt schade lijdt door een fout van een arts, kan de patiënt de arts of de instelling waarvoor de arts werkzaam is, aansprakelijk stellen en schadevergoeding vorderen. Maar hoe zit het wanneer sprake is van een fout waardoor de patiënt een kans op een beter resultaat verliest, maar het onduidelijk is of deze kans inderdaad tot een beter resultaat zou hebben geleid? Op 23 december 2016 heeft de Hoge Raad zich voor het eerst uitgelaten over zogenoemde kansschade bij medische aansprakelijkheid.
1. De feiten van de zaak
In mei 1996 werd een meisje vroegtijdig geboren. Op 25 juni 1996 heeft een oogarts het meisje gecontroleerd op netvliesloslating, een aandoening die kan ontstaan bij te vroeg geboren kinderen. Dit onderzoek is mislukt, omdat de pupillen van het meisje niet (meer) wijd genoeg waren. Een tweede controle heeft vervolgens plaatsgevonden op 9 juli 1996, welke aanleiding heeft gegeven tot een spoedbehandeling op 10 juli 1996. Deze spoedbehandeling heeft echter niet meer mogen baten en het meisje is uiteindelijk blind geworden.
Direct (her)onderzoek?
De ouders van het meisje zijn van mening dat het tweede onderzoek eerder had moeten plaatsvinden en stellen dat de kans op het ontstaan van netvliesloslating, gelet op de toen bekende risicofactoren bij het meisje, aanleiding had moeten geven tot direct (her)onderzoek.
Aansprakelijkheid ziekenhuis
Het meisje en haar ouders vorderden een verklaring voor recht dat het ziekenhuis aansprakelijk is voor de door hen geleden schade en vorderden vergoeding van deze schade. De rechtbank en het gerechtshof hebben de vordering afgewezen.
2. Medische aansprakelijkheid
Indien een fout van een arts als toerekenbare tekortkoming of onrechtmatige daad kan worden gekwalificeerd, de patiënt aantoonbare schade heeft geleden en deze schade het gevolg is van de fout van de arts, heeft de patiënt in beginsel recht op schadevergoeding. De patiënt kan deze schadevergoeding vorderen van de betreffende arts en/of van de instelling waarvoor de arts werkzaam is.
3. Kansschade
Kansschade is schade die iemand lijdt door het verliezen van een kans op een beter resultaat. Er kan bijvoorbeeld sprake zijn van een verloren kans op een beter resultaat wanneer een advocaat een cruciale termijn mist of wanneer een arts een onjuiste/niet tijdige diagnose stelt. De schade ten gevolge van het verliezen van een kans moet derhalve het gevolg zijn van een fout van een ander om voor vergoeding in aanmerking te komen. Het is veelal echter onzeker of de betreffende kans, wanneer deze niet verloren zou zijn, inderdaad tot een beter resultaat zou hebben geleid.
Kans op beter resultaat verloren
In de betreffende zaak stellen de ouders van het meisje dat het onderzoek naar netvliesloslating niet tijdig is uitgevoerd, waardoor de kans op een eerdere behandeling (en dus een mogelijk beter resultaat) is verloren. Het is echter onzeker of netvliesloslating voorkomen/behandeld had kunnen worden wanneer het onderzoek eerder zou zijn uitgevoerd.
4. Overwegingen van de Hoge Raad
De Hoge Raad heeft zich in de betreffende zaak onder meer over de volgende vragen gebogen:
- Had de tweede controle eerder moeten plaatsvinden?
- Zo ja, zou het meisje in dat geval (mogelijk) eerder zijn behandeld?
- Zo ja, zou in dat geval (mogelijk) een beter resultaat zijn bereikt?
1. Had de tweede controle eerder moeten plaatsvinden?
De Hoge Raad oordeelde dat het gerechtshof ten onrechte niet is ingegaan op de stelling van de ouders dat het tweede onderzoek in ieder geval binnen een week na het eerste (mislukte) onderzoek had moeten worden uitgevoerd. De Hoge Raad concludeert dan ook dat het gerechtshof haar oordeel op dit punt onvoldoende heeft gemotiveerd.
2. Zo ja, zou het meisje (mogelijk) eerder zijn behandeld?
De Hoge Raad oordeelt dat het gerechtshof ten onrechte niet is ingegaan op de vraag wat de oogarts zou hebben gedaan wanneer de tweede controle eerder zou zijn uitgevoerd, terwijl de behandelend oogarts heeft verklaard dat de kansen van het meisje beter zouden zijn geweest wanneer zij eerder zou zijn behandeld.
3. Zo ja, zou in dat geval (mogelijk) een beter resultaat zijn bereikt?
Het gerechtshof oordeelde dat het meisje geen (voldoende) reële kans op een beter resultaat heeft verloren. Volgens het gerechtshof dient de beoordeling van de hypothetische situatie dat het meisje eerder zou zijn behandeld, niet te worden getoetst aan de norm van een optimaal handelend oogarts, maar aan die van een redelijk handelend en redelijk bekwame oogarts.
Ook dit oordeel van het gerechtshof houdt geen stand.
5. Rechtsregels betreffende kansschade bij medische aansprakelijkheid
De Hoge Raad heeft zich in dit arrest voor het eerst uitgelaten over kansschade bij medische aansprakelijkheid en heeft hierbij de volgende rechtsregels geformuleerd.
1. Strijd met norm?
Volgens de Hoge Raad moet, om te bepalen of een patiënt een kans op een beter resultaat heeft verloren, eerst worden beoordeeld of de arts heeft gehandeld in strijd met hetgeen een redelijk handelend en redelijk bekwaam arts betaamt.
2. Schade gevolg van normschending?
Wanneer een arts inderdaad in strijd met een dergelijke norm heeft gehandeld, dient vervolgens te worden beoordeeld of de door de patiënt geleden schade het directe gevolg is van deze normschending. Dit wordt beoordeeld door een vergelijking te maken tussen de feitelijke situatie en de hypothetische situatie waarin geen sprake van deze normschending zou zijn.
3. Beter resultaat mogelijk?
Bij de hypothetische situatie gaat het om de behandeling die feitelijk zou hebben plaatsgevonden zonder normschending, waarbij niet hoeft te worden uitgegaan van de optimaal handelende doch de redelijk handelend en redelijk bekwaam arts.
6. Conclusie
De Hoge Raad heeft het arrest van het gerechtshof Den Haag vernietigd en de zaak naar het gerechtshof Amsterdam verwezen voor verdere behandeling en afwikkeling. Daarbij heeft de Hoge Raad in dit arrest de bovenstaande rechtsregels met betrekking tot kansschade bij medische aansprakelijkheid geformuleerd.
Heeft u als patiënt een kans op een beter resultaat verloren en hierdoor schade geleden en vermoed u dat uw arts hierbij mogelijk in strijd heeft gehandeld met hetgeen een redelijk handelend en redelijk bekwaam arts? Neemt u dan contact op met El Hannouche Advocaten om na te gaan of het in uw geval mogelijk is om schadevergoeding te vorderen.
Bron(nen):
Meer informatie of hulp nodig?
Wat zijn de kosten?
Klik hier voor meer informatie over de wijze waarop uw advocaatkosten kunnen worden vergoed en welke betalingsmethoden ons kantoor hanteert.