Mag LinkedIn accounts beperken vanwege pro-Palestijnse posts?

De laatste twee maanden groeit het aantal berichten over zogeheten shadow banning van pro-Palestijnse posts door sociale mediaplatforms. Bij shadow banning wordt het bereik van berichten bewust beperkt. Niet alleen berichten worden beperkt, maar ook accounts zelf. Hoewel shadow banning lastig is aan te tonen, ligt dat voor beperking, opschorting of beëindiging van een account anders. In een rechtszaak werd LinkedIn veroordeeld tot herstel van een beëindigd account. We bespreken in dit blog of en in hoeverre deze uitspraak ook geldt voor pro-Palestijnse posts.

Klik hieronder op een onderwerp om direct door te gaan:

Gebruikersovereenkomst
Gedragsregels van LinkedIn
Beleidslijnen voor een professionele community
Richtlijnen voor publicatieplatform
De rechtszaak
Pro-Palestijnse posts
Conclusie

1. Gebruikersovereenkomst

Alvorens de rechtszaak te bespreken, zullen we stilstaan bij de afspraken die gelden tussen een gebruiker en LinkedIn. Wanneer iemand lid wordt van LinkedIn door het maken van een account gaat hij een gebruikersovereenkomst aan met LinkedIn (hierna: “de Gebruikersovereenkomst”). We bespreken hieronder op welke diensten deze Gebruikersovereenkomst van toepassing is, welke soort regels uit deze overeenkomst voortvloeien en wat er kan gebeuren wanneer een gebruiker zich daar niet aan houdt.

1.1. Voor welke diensten?

De Gebruikersovereenkomst is van toepassing op diverse diensten (hierna: “de Services”) die worden aangeboden door LinkedIn. Naast LinkedIn.com zijn dat de apps van LinkedIn, Slideshare en LinkedIn Learning.

Ook andere LinkedIn-websites, apps, berichten en andere diensten waarin wordt aangegeven dat ze worden aangeboden onder de Gebruikersovereenkomst vallen onder de Services.

Praktisch komt het erop neer dat de Gebruikersovereenkomst van toepassing is op alle diensten die worden aangeboden door het sociale mediaplatform LinkedIn.

1.2. Regels posts

In de Gebruikersovereenkomst staan regels waar de gebruiker zich aan moet houden bij het gebruik van de Services. In de Gebruikersovereenkomst, zoals deze geldt met ingang van 1 februari 2022, is onder meer opgenomen dat gebruikers zich dienen te houden aan de Gedragsregels van LinkedIn (hierna: “de Gedragsregels”) en de Beleidslijnen voor een professionele community (hierna: “de Beleidslijnen”). Deze regels gelden in elk geval voor het posten van berichten op het platform en zullen we hierna bespreken.

1.3. Regels publicatieplatform

Wanneer gebruik wordt gemaakt van het publicatieplatform van LinkedIn, ook wel LinkedIn Publishing Platform, gelden in aanvulling hierop de zogeheten Richtlijnen voor publicatieplatform (hierna: “de Richtlijnen”). Dit publicatieplatform is bedoeld voor leden en beheerders van LinkedIn-pagina’s om artikelen op LinkedIn te schrijven, bewerken en delen. Ook deze regels zullen we hierna bespreken.

1.4. Beperking, schorsing en beëindiging

In de Gebruikersovereenkomst lezen we dat LinkedIn zich het recht voorbehoudt om het gebruik van de Services te beperken, inclusief het aantal connecties van een gebruiker en de mogelijkheid om contact op te nemen met andere gebruikers van LinkedIn.

LinkedIn behoudt zich verder het recht voor om het account van een gebruiker te beperken, op te schorten of te beëindigen indien LinkedIn van mening is dat de gebruiker de Gebruikersovereenkomst of de wet overtreedt of dat de gebruiker de Services misbruikt, zoals bij schending van de Gedragsregels of de Beleidslijnen.

Volgens de Beleidslijnen kan LinkedIn bepaalde content minder zichtbaar maken (shadow banning), er een markering bij plaatsen of de content volledig verwijderen. Herhaalde of ernstige overtredingen kunnen leiden tot de eerdergenoemde beperking van het account.

2. Gedragsregels van LinkedIn

Op grond van de Gebruikersovereenkomst wordt de gebruiker beperkt in wat hij wel en niet mag doen op de Services door enerzijds de Gedragsregels en anderzijds de Beleidslijnen. We bespreken hier allereerst de Gedragsregels en zullen daarna ingaan op de Beleidslijnen. We bespreken tot slot de Richtlijnen die gelden voor het publiceren van bijdragen op het publicatieplatform.

2.1. Do’s

De lijst met Gedragsregels is een lijst met 4 zogeheten do’s en maar liefst 18 don’ts. Zo stemt de gebruiker ermee in dat hij het volgende wel zal doen:

Wetgeving naleven: de gebruiker dient alle toepasselijke wetten na te leven. Dit geldt voor privacywetten, intellectuele-eigendomswetten, anti-spamwetten, exportcontrolewetten maar ook fiscale wetten en regelgevende vereisten.
Nauwkeurige informatie verstrekken: de gebruiker is verplicht om nauwkeurige informatie aan LinkedIn te verstrekken en deze up-to-date te houden.
Echte naam gebruiken: de gebruiker moet verder zijn echte naam gebruiken op zijn profiel.
Services professioneel gebruiken: tot slot moet de gebruiker de Services op een professionele manier gebruiken.

2.2. Don’ts

Naast de korte lijst met do’s bevatten de Gedragsregels een uitgebreide lijst met don’ts. De gebruikers stemt ermee in dat hij het volgende niet zal doen:

Een valse identiteit aannemen: de gebruiker mag geen valse identiteit creëren op LinkedIn, zich voordoen als iemand anders, een profiel maken voor iemand anders dan hemzelf of het account van een ander gebruiken of proberen te gebruiken.
Geautomatiseerd zoeken: het is ook niet toegestaan om software, apparaten, scripts, robots of andere middelen of processen te ontwikkelen, ondersteunen of gebruiken om de Services te doorzoeken of op een andere manier profielen en andere gegevens van de Services te kopiëren.
Beveiligingsfuncties omzeilen: een gebruiker mag ook geen beveiligingsfuncties overschrijven, toegangscontrolesystemen ontwijken of omzeilen of limieten van de Service gebruiken.
Via Services verkregen informatie gebruiken: het is niet toegestaan informatie die rechtstreeks of via derden (zoals zoekmachines) via de Services is verkregen, zonder toestemming van LinkedIn te kopiëren, gebruiken, openbaar maken of verspreiden.
Vertrouwelijke informatie openbaren: een gebruiker mag geen gegevens openbaar maken terwijl hij hiervoor geen toestemming heeft, zoals vertrouwelijke gegevens van een werkgever.
Intellectuele-eigendomsrechten van derden schenden: dit geldt voor auteursrechten, patenten, handelsmerken, handelsgeheimen of andere eigendomsrechten.
Intellectuele-eigendomsrechten van LinkedIn schenden: de intellectuele-eigendomsrechten of andere rechten van LinkedIn schenden, is de gebruiker niet toegestaan.
Virussen verspreiden: een gebruiker mag ook niet iets plaatsen dat softwarevirussen, wormen of andere schadelijke code bevat.
Broncode van Services achterhalen: als gebruiker van LinkedIn is het tevens niet toegestaan om te proberen de broncode van de Services of gerelateerde technologie te achterhalen (tenzij het gaat om opensourcecode).
Relatie met LinkedIn fingeren: een gebruiker mag ook niet impliceren of verklaren dat hij is gelieerd aan of wordt gesteund door LinkedIn zonder de nadrukkelijke toestemming van LinkedIn.
Geld verdienen aan Services: het is een gebruiker nadrukkelijk niet toegestaan om de Services of gerelateerde gegevens te verhuren, in lease te geven, uit te lenen, te verhandelen, (door) te verkopen of op een andere manier te gelde te maken, of zich daartoe toegang te verschaffen zonder toestemming van LinkedIn.
Services deeplinken: de Services zonder toestemming van LinkedIn deeplinken voor een ander doel dan het promoten van het eigen profiel of een groep op de Services is niet toelaatbaar volgens de Gedragsregels.
Bots inzetten op de Services: bots of andere geautomatiseerde methoden gebruiken om de Services te openen, contacten toe te voegen of te downloaden of berichten te verzenden of door te sturen, is eveneens niet toegestaan.
Services in de gaten houden: een bijzonder verbod op de lijst is het verbod om de beschikbaarheid, prestaties of functionaliteit van de Services nauwlettend in de gaten te houden voor concurrentiedoeleinden.
Nabootsen uiterlijk Services: framing, mirroring of op een andere wijze het uiterlijk of de werking van de Services nabootsen is een gebruiker eveneens niet toegestaan.
Overlay toepassen op de Services: een zogeheten overlay toepassen op de Services of de Services of de weergave van de Services aanpassen, behoort ook tot de handelingen die een gebruiker niet zijn toegestaan.
DoS-aanval uitvoeren: de gebruiker mag de werking van de Services niet manipuleren of de Services onredelijk belasten, zoals door spam, een DoS-aanval (Denial of Service), virussen of het misbruiken van algoritmen.
Beleidslijnen schenden: tot slot is het schenden van de Beleidslijnen of eventuele aanvullende voorwaarden met betrekking tot een specifieke Service niet toegestaan.

3. Beleidslijnen voor een professionele community

In de Gebruikersovereenkomst is vermeld dat gebruikers zich dienen te houden aan zowel de Gedragsregel welke hiervoor zijn besproken als de Beleidslijnen.

In de Gedragsregels is bovendien een van de don’ts het schenden van de Beleidslijnen, zoals we hebben gezien. Wat houden deze Beleidslijnen in? Volgens LinkedIn bestaan de Beleidslijnen uit drie hoofdelementen die hierna zullen worden besproken.

3.1. Veiligheid

Geen intimiderende content: de gebruiker mag geen intimiderende content plaatsen.
Geen geweld: de gebruiker mag ook niet met geweld dreigen, tot geweld aanzetten of geweld bevorderen. LinkedIn licht dit als volgt toe: “We staan niet dat [sic] dat u dreigt met enigerlei vorm van geweld of dat u hiertoe aanzet. We staat niet toe dat personen of groepen zich inlaten met geweld, vernieling van eigendommen, of georganiseerde misdaad. U mag LinkedIn niet gebruiken om deze personen of groepen nadrukkelijk te steunen of anderszins geweld te verheerlijken.”
Geen uitbuiting van kinderen: de gebruiker mag geen materiaal delen dat de exploitatie van kinderen laat zien.
Geen illegale of gevaarlijke goederen: ook mag de gebruiker geen illegale of gevaarlijke goederen of diensten promoten, verkopen of proberen te kopen.
Geen terrorisme: tot slot mag de gebruiker geen content delen die reclame maakt voor gevaarlijke organisaties of individuen. In dit kader is de volgende toelichting van LinkedIn van belang: “We staan geen terroristische organisaties of gewelddadige extremistische groepen op ons platform toe. En we laten niet toe dat individuen die zich associëren met dergelijke organisaties of groepen een LinkedIn-profiel hebben. Content waarmee terroristische daden worden afgebeeld, die is bedoeld om mensen te werven voor terroristische organisaties, waarmee wordt gedreigd met terrorisme en waarmee terrorisme wordt gepromoot of ondersteund, is niet toegestaan.”

3.2. Betrouwbaarheid

Geen misleidende content: de gebruiker mag volgens de Beleidslijnen geen valse of misleidende content delen. LinkedIn licht dit beleid als volgt toe: “Deel geen content die vals of misleidend is, of is bedoeld om te bedriegen. Deel geen content om een verkiezing of ander officieel proces te verstoren of op een ongepaste manier te beïnvloeden. Deel geen inhoud die rechtstreeks in strijd is met de richtlijnen van toonaangevende wereldwijde gezondheidsorganisaties en gezondheidsautoriteiten, inclusief valse informatie over de veiligheid of werkzaamheid van vaccins of medische behandelingen. Deel geen content en steun niemand of niets in ruil voor persoonlijk voordeel (waaronder persoonlijke of familierelaties, betalingen van geldbedragen, gratis producten of services, of iets anders van waarde), tenzij u duidelijk laat weten dat u een persoonlijk voordeel ontvangt en anderszins voldoet aan ons Advertentiebeleid.”
Geen valse profielen of informatie: een gebruiker mag geen nepprofiel aanmaken of informatie over zichzelf vervalsen.
Geen fraude, misleiding of oplichting: tot slot mag de gebruiker anderen niet oplichten, bedriegen of misleiden, aldus de Beleidslijnen.

3.3. Professionaliteit

Geen haat: als het gaat om professionaliteit, mag de gebruiker niet hatelijk zijn. LinkedIn geeft de volgende toelichting hierop: “We staan geen content toe waarmee personen of groepen worden aangevallen, beledigd, geïntimideerd of ontmenselijkt of waarmee wordt aangezet tot of gedreigd met haat, geweld of op vooroordelen gebaseerde of discriminerende acties tegen personen of groepen vanwege hun feitelijke of veronderstelde etnische afkomst, nationale herkomst, kaste, gender, genderidentiteit, seksuele geaardheid, religieuze overtuiging of handicap. Haatgroepen zijn niet toegestaan op LinkedIn. Gebruik geen etnische, religieuze of andere laster waarmee u aanzet tot haat of haat promoot, en gebruik geen andere content die is bedoeld om verdeeldheid te zaaien. Plaats of deel geen content waarmee een goed gedocumenteerde historische gebeurtenis wordt ontkend, zoals de Holocaust of slavernij in de Verenigde Staten.”
Geen seksuele toespelingen of ongewenste avances: ook mag de gebruiker zich niet bezighouden met seksuele insinuaties of ongewenste toenaderingen.
Geen schadelijk of schokkend materiaal: de gebruiker mag geen schadelijk of schokkend materiaal verspreiden. De volgende toelichting van LinkedIn is in dit kader van belang: “We staan geen content toe die overmatig gruwelijk of schokkend is. Hieronder valt content die sadistisch of onnodig grafisch is, zoals een afbeelding van lichamelijk letsel of zwaar lichamelijk of seksueel geweld. We staan geen content, activiteiten of evenementen toe waarmee criminele activiteiten worden gepromoot, georganiseerd, afgebeeld of mogelijk worden gemaakt. We staan evenmin content toe waarin instructies voor het maken van wapens, drugsmisbruik en dreiging van diefstal worden afgebeeld of gepromoot. Maak geen gebruik van escortdiensten, prostitutie, uitbuiting van kinderen of mensenhandel en promoot deze diensten niet. Deel geen content of activiteiten waarmee zelfmoord of enigerlei vorm van zelfletsel wordt gepromoot of gestimuleerd, zoals zelfmutilatie en eetstoornissen. Als u tekenen ziet dat iemand mogelijk zelfverminking overweegt, meld dit dan via onze meldingstools en overweeg ook aanmelding te doen bij de plaatselijke politie. Deel geen materiaal waarop naaktheid of seksuele activiteit te zien is.”
Geen spam: tot slot mag de gebruiker anderen of het platform van LinkedIn niet spammen.

4. Richtlijnen voor publicatieplatform

Wanneer een artikel wordt gepubliceerd op het publicatieplatform van LinkedIn in plaats van een post met inhoud te plaatsen op LinkedIn, gelden in aanvulling op de hiervoor genoemde regels nog de Richtlijnen.

De Richtlijnen luiden als volgt.

Auteursrechten auteur: de content die wordt gepubliceerd op het publicatieplatform van LinkedIn blijft het werk van de auteur.
Verwijdering content door gebruiker: de gebruiker kan op elk gewenst moment zijn content van het publicatieplatform laten verwijderen.
Verspreiding content door LinkedIn: LinkedIn kan de content verspreiden, opmerkingen toevoegen en advertentieruimte verkopen op pagina’s waarop de content wordt weergegeven.
Openbaarheid content: de gebruiker moet ervan uitgaan dat zijn artikelen voor iedereen beschikbaar zijn en kunnen worden gedeeld.
Geen vacatures: vacatureplaatsingen of vacaturemogelijkheden horen niet thuis op ons publicatieplatform, daarvoor biedt LinkedIn een (betaald) alternatief.
Geen advertenties: advertenties en de promotie van evenementen, producten of diensten zijn geen gepaste content voor het publiceren van artikelen, daarvoor biedt LinkedIn een (betaald) alternatief.
Geen misleidende content: de gebruiker wordt geacht altijd professioneel te zijn en dus niets te plaatsen wat misleidend, frauduleus, obsceen, bedreigend, hatelijk, lasterlijk, discriminerend of illegaal is.
Verantwoordelijkheid content: de gebruiker is verantwoordelijk voor de content van de door hem geplaatste artikelen, waaronder eventuele schade die door hem aan anderen wordt veroorzaakt of schade die hij lijdt door het gebruik van het publicatieplatform.
Beperking, opschorting en beëindiging account: LinkedIn kan het account beperken, opschorten of beëindigen en/of de artikelen uitschakelen wanneer de gebruiker zich niet houdt aan de Gebruikersovereenkomst.
Uitschakeling account: LinkedIn schakelt accounts uit wanneer een overtreding wordt begaan met de betreffende content.

5. De rechtszaak

5.1. Beperking account Tweede Kamerlid

Wat gebeurt er nu in de praktijk wanneer LinkedIn meent dat een gebruiker zich niet heeft gehouden aan de Gebruikersovereenkomst of de onderliggende regels die volgen uit de Gedragsregels, Beleidslijnen en/of de Richtlijnen.

We zullen dit bespreken aan de hand van een zaak waarbij het account van een Tweede Kamerlid werd beperkt omdat hij volgens LinkedIn in strijd had gehandeld met de Beleidslijnen door misleidende informatie te verspreiden over Covid-19.

5.1.1. Eerste beperking

Het betreffende Kamerlid gebruikt LinkedIn om regelmatig berichten en soms video’s te plaatsen die betrekking hebben op zijn politieke opvattingen en zijn werk als kamerlid.

Op 24 december 2020 heeft LinkedIn het profiel van het Kamerlid beperkt naar aanleiding van drie berichten geplaatst in de periode van 13 oktober 2020 tot en met 18 november 2020. Deze berichten zijn na klachten van andere gebruikers door LinkedIn aangemerkt als misinformatie en telkens verwijderd.

Op 24 december 2020 maakt het Kamerlid bezwaar tegen de beperking van zijn account en legt hij uit dat zijn stellingen over Covid-19 kunnen worden gestaafd met verwijzing naar diverse bronnen en ook stelt hij dat LinkedIn keihard op de vrijheid van meningsuiting ingrijpt.

LinkedIn heeft in reactie hierop een e-mail gezonden op 30 december 2020 en het Kamerlid aangegeven dat de restricties zijn opgeheven zonder verdere toelichting te geven.

5.1.2. Tweede beperking

Desalniettemin, wordt het account van het Kamerlid enkele maanden later opnieuw beperkt. Ditmaal is de aanleiding voor de beperking de inhoud van negen berichten die het Kamerlid heeft gepost in de periode van 21 september 2020 tot en met 5 juni 2021. Ook deze berichten zijn na klachten door LinkedIn als misinformatie aangemerkt en telkens verwijderd.

Op 11 juni 2021 maakt het Kamerlid bezwaar tegen de beperking. In reactie hierop geeft LinkedIn op 19 juni 2021 aan dat de blokkade van het account van kracht blijft. Via de advocaat van het Kamerlid wordt op 21 juni 2021 wederom verzocht om de restricties te verwijderen maar daarna geeft LinkedIn in het geheel niet thuis en blijkt het account geblokkeerd.

5.2. Standpunten partijen

Het Kamerlid start een kort geding procedure, een spoedprocedure, en verzoekt daarin dat het profiel wordt hersteld op straffe van een dwangsom. Ook vordert hij herstel van de negen verwijderde berichten. Verder vordert hij dat LinkedIn een rectificatie plaatst. Tot slot vordert hij veroordeling van LinkedIn in de proceskosten.

5.2.1. Standpunt Kamerlid

Het Kamerlid is van oordeel dat zijn vrijheid van meningsuiting in te vergaande mate is geschonden door LinkedIn door zijn account te blokkeren terwijl hem juist als democratisch gekozen Kamerlid meer vrijheid zou moeten toekomen om in het publieke debat het beleid van de regering te kunnen bekritiseren.

5.2.2. Standpunt LinkedIn

LinkedIn wijst er op haar beurt op dat zij uitvoering geeft aan beleid van de Europese Commissie om misinformatie over Covid-19 aan te pakken door deze informatie als misleidend te bestempelen indien deze niet overeenkomt met de informatie van officiële instanties als de WHO of het RIVM.

LinkedIn stelt dat het gebruikers is toegestaan om kritische berichten en meningen te plaatsen op het platform, maar dat daarbij geen medische claims mogen worden geplaatst zonder onderbouwend wetenschappelijk bewijs. Zij stelt verder dat de verwijderde berichten van het Kamerlid die wetenschappelijke onderbouwing zouden missen.

5.3. Overwegingen rechter

5.3.1. Misinformatie voorkomen legitiem

De rechter is van oordeel dat het behoorlijk informeren van het publiek over het nut en de noodzaak van het treffen van maatregelen om de Covid-19 pandemie te bestrijden een reden mag zijn voor LinkedIn om op te treden tegen de verspreiding van misinformatie over Covid-19.

5.3.2. Beleid LinkedIn onvoldoende duidelijk

De rechter is echter ook van oordeel dat LinkedIn, anders dan andere grote platforms hebben gedaan, haar beleid op dit gebied nauwelijks uitgeschreven heeft. Zij heeft volstaan met de enkele mededeling in haar Beleidslijnen dat een gebruiker ‘geen content mag delen die volledig ingaat tegen richtlijnen van toonaangevende, wereldwijde gezondheidsorganisaties en overheidsinstellingen voor volksgezondheid’. Die mededeling is weinig informatief, aldus de rechter. LinkedIn maakt volgens de rechter niet duidelijk waar volgens haar de grens loopt tussen berichten die volledig in strijd zijn met die richtlijnen en berichten die kritische kanttekeningen plaatsen bij die richtlijnen.

5.3.3. Toepassing Digital Services Act (DSA)

Ten tijde van de uitspraak was de zogeheten Digital Services Act (hierna: “DSA”), ook wel Digitaledienstenverordening, nog niet in werking getreden. LinkedIn heeft zich er desalniettemin wel op beroepen. Zo heeft zij erop gewezen dat uit het voorstel voor de DSA blijkt dat een social mediaplatform niet verplicht is om iedere aangeboden (legale) content op haar platform toe te staan. De rechter is hoe dan ook van oordeel dat de DSA een goede maatstaven biedt om de zaak te beoordelen ondanks dat de DSA destijds nog niet was ingevoerd.

5.3.4. Ontbinding duurovereenkomst

De rechter is van oordeel dat de overeenkomst tussen het Kamerlid en LinkedIn heeft te gelden als een duurovereenkomst. Uit de rechtspraak volgt dat in gevallen waarbij een duurovereenkomst voorziet in een regeling van de opzegging, de eisen van redelijkheid en billijkheid in verband met de aard en inhoud van de overeenkomst en de omstandigheden van het geval kunnen meebrengen dat aan de opzegging nadere eisen gesteld moeten worden.

5.3.5. Nadere regels opzegging

In de overeenkomst is bepaald dat het contract zowel door de gebruiker als door LinkedIn op elk gewenst moment kan worden beëindigd door de andere partij daarvan op de hoogte te stellen. Omdat deze overeenkomst een zeer ruime opzeggingsmogelijkheid bevat en het belangrijk is dat men toegang heeft tot sociale mediaplatforms om de vrijheid van meningsuiting effectief te kunnen maken, is de rechter van oordeel dat er nadere eisen gelden voor de opzegging van een dergelijke overeenkomst. De normen uit de DSA kunnen daarbij behulpzaam zijn, aldus de rechter.

5.4. Oordeel rechter

5.4.1. Geen notificatie

Volgens de rechter plaatste het Kamerlid dermate veel berichten op LinkedIn dat hij niet hoefde te verwachten dat een of meer door hem geplaatste berichten zijn verwijderd, zeker niet als die berichten niet meteen worden verwijderd. Juist omdat een notificatie ontbrak, hoefde hij hierop niet bedacht te zijn. Hij kreeg namelijk geen feedback op zijn gebruik van LinkedIn. Hij kon de maatregelen van LinkedIn daarom niet zien aankomen.

Zo werd hem bij de eerste beperking niet uitgelegd waarom zijn bericht als desinformatie werd beschouwd ook niet na zijn bezwaar. LinkedIn gaf alleen aan dat zijn bezwaar was bekeken en dat de beperking was opgeheven zonder enige toelichting. Hij is daarom zijn account blijven gebruiken zoals hij daarvoor deed, juist omdat hem niet was uitgelegd of en wat er dan eventueel verkeerd zou zijn gedaan door hem.

5.4.2. Onzorgvuldige verwijdering

De rechter oordeelt dat LinkedIn zorgvuldig dient te zijn bij het weren van informatie die in strijd is met haar Beleidslijnen. Dat betekent dat zij in elk geval bij elke verwijdering een notificatie dient te sturen aan de gebruiker en daarbij zoveel mogelijk dient uit te leggen aan de gebruiker wat die verkeerd heeft gedaan zodat hij daar lering uit kan trekken.

De rechter constateert dat zij dat niet heeft gedaan omdat zij bij de eerste beperking niet heeft uitgelegd waarom zij deze beperking heeft opgeheven naar aanleiding van het bezwaar van het Kamerlid. Het leek er daardoor op dat LinkedIn had geconcludeerd dat de schorsing onterecht was. Dat er geen geschreven beleid is zoals verwacht mag worden van een platform zoals LinkedIn is hier mede debet aan, volgens de rechter.

5.4.3. Onvoldoende communicatie

Verder is van belang dat LinkedIn constateerde dat er weer berichten waren geplaatst met volgens haar misleidende informatie na de eerste beperking, maar dat zij het Kamerlid niet direct informeerde en de berichten opspaarde totdat zij genoeg had om hem permanent te blokkeren.

In dit kader is er dus nauwelijks gecommuniceerd over de constatering dat er volgens LinkedIn misleidende berichten zouden worden geplaatst door het Kamerlid. Ook bij de mededeling rondom de maatregelen werd niet uitgelegd hoe de berichten in strijd waren met de Beleidslijnen en werd er slechts verwezen naar de Beleidslijnen. Volgens de rechter moet LinkedIn des te meer uitleggen naar mate haar beleid vager is omschreven en/of minder kenbaar is.

5.4.4. Vordering herstel account toegewezen

Al met al concludeert de rechter dat de beperking bestaande uit permanente blokkering te ver gaat. LinkedIn heeft immers geen helder beleid en er is niet of nauwelijks gecommuniceerd met het Kamerlid. Voor zover van communicatie al sprake was geweest, bevat deze geen motivering die meer inhoudt dan een enkele verwijzing naar de Gebruikersovereenkomst en/of de Beleidslijnen.

De vordering tot herstel van het account van het Kamerlid wordt dan ook toegewezen inclusief de dwangsom om LinkedIn een prikkel te geven om het vonnis na te komen. De negen berichten hoeven niet teruggeplaatst te worden door LinkedIn omdat de rechter constateert dat op een groot aantal punten sprake is van misinformatie in de betreffende berichten en met name om deze reden wordt ook geen rectificatie afgedwongen van LinkedIn en ook wordt geen van de partijen veroordeeld in de proceskosten van de ander.

6. Pro-Palestijnse posts

De vraag is of de hiervoor besproken zaak enig licht kan scheppen op de vraag wanneer pro-Palestijnse posts op LinkedIn toelaatbaar zijn en wanneer LinkedIn deze zou kunnen beperken of het account van de betreffende gebruiker zou mogen beperken of beëindigen.

6.1. Invoering DSA

Ten tijde van de hiervoor besproken rechtszaak was de DSA nog niet van kracht. Op 25 april 2023 is LinkedIn echter aangewezen als een van de 17 zogeheten VLOPs (Very Large Online Platforms) die zich uiterlijk 25 augustus 2023 moesten conformeren aan de regels uit de DSA.

Nu LinkedIn zich dient te houden aan de DSA, is de vraag of het beleid van LinkedIn duidelijker is geworden bijvoorbeeld als het gaat om wat nu te gelden heeft als misinformatie maar ook op welke wijze zij een belangenafweging maakt bij de vraag of berichten dienen te worden verwijderd.

6.2. Onduidelijk beleid

De passage in de Beleidslijnen waarover de rechter had geoordeeld dat deze weinig informatief was, is heel beperkt aangepast. Deze tekst luidde voorheen: “Deel geen content die volledig ingaat tegen richtlijnen van toonaangevende, wereldwijde gezondheidsorganisaties en overheidsinstellingen voor volksgezondheid.” De tekst is aangepast naar: “Deel geen inhoud die rechtstreeks in strijd is met de richtlijnen van toonaangevende wereldwijde gezondheidsorganisaties en gezondheidsautoriteiten, inclusief valse informatie over de veiligheid of werkzaamheid van vaccins of medische behandelingen.”

Nog altijd volgt hier niet duidelijk uit waar volgens LinkedIn de grens loopt tussen berichten die volledig in strijd zijn met de richtlijnen van toonaangevende (wereldwijde) gezondheidsorganisaties en berichten die kritische kanttekeningen plaatsen bij diezelfde richtlijnen. LinkedIn heeft gepoogd om het beleid concreter te maken door bijvoorbeeld te vermelden dat men geen valse informatie mag delen over werkzaamheid van vaccins. Het probleem is nu juist dat de werkzaamheid van nieuwe vaccins niet zonder meer vaststaat en dat daarover sinds het uitbreken van de Covid-19 pandemie, ook onder wetenschappers, de nodige discussie bestaat.

Uit het huidige beleid van LinkedIn volgt ook niet hoe zij uitvoering geeft aan de doelstelling van de DSA om belangen af te wegen bij de vraag of berichten moeten worden verwijderd. De DSA vermeldt daarbij onder meer het recht op vrijheid van meningsuiting en van informatie, het recht op eerbiediging van het privéleven en het familie- en gezinsleven, het recht op bescherming van persoonsgegevens en het recht op non-discriminatie.

6.3. Pro-Palestijnse posts toegestaan

Hoewel het beleid nog altijd niet duidelijk is, spant LinkedIn zich kennelijk in om misleidende informatie te weren van het platform volgens haar Beleidslijnen en ook blijkens de hiervoor besproken zaak. Dat betekent dat posts die geweld veroordelen tegen Palestijnen in beginsel niet verwijderd mogen worden omdat deze niet in strijd zijn met de hiervoor besproken regels voor zover deze posts gebaseerd zijn op bronnen van organisaties zoals Amnesty International die naar aangenomen mag worden ook door LinkedIn als gezaghebbend wordt beschouwd.

Het spreekt voor zich dat specifieke berichten of artikelen die wel in strijd komen met de hiervoor genoemde regels kunnen worden verwijderd. Het is daarbij van belang om te constateren dat verwijdering van een account weliswaar een brug te ver kan zijn zoals in de hiervoor besproken zaak maar ook in die zaak mochten de negen berichten wel verwijderd worden door LinkedIn. Het zal echter niet eenvoudig zijn voor LinkedIn om te bepalen wanneer sprake is van misinformatie in het kader van pro-Palestijnse posts omdat er heel veel discussie is onder wetenschappers, journalisten, regeringsleiders etc. over welke informatie nu juist is en welke niet. Het lijkt er dan ook op dat LinkedIn minder snel dan bij Covid-19 zou kunnen stellen dat informatie in dat kader ontegenzeggelijk onjuist is.

6.4. Pro-Hamas posts niet toegestaan?

Hamas wordt door veel landen en organisaties op dit moment beschouwd als een terroristische organisatie. Dat betekent dat berichten die steun geven aan Hamas door LinkedIn kunnen worden beschouwd als strijdig met de Beleidslijnen.

Zo heeft LinkedIn in de Beleidslijnen bepaald dat zij niet toestaat dat individuen die zich associëren met terroristische organisaties of groepen een LinkedIn-profiel hebben. Ook staat LinkedIn geen content toe waarmee terroristische daden worden afgebeeld, die is bedoeld om mensen te werven voor terroristische organisaties, waarmee wordt gedreigd met terrorisme of waarmee terrorisme wordt gepromoot of ondersteund.

Ook zou een dergelijk bericht in strijd kunnen worden geacht door LinkedIn met de Beleidslijnen voor zover daarin is bepaald dat niet wordt toegestaan om personen of groepen die zich inlaten met geweld, vernieling van eigendommen, of georganiseerde misdaad nadrukkelijk te steunen of anderszins geweld te verheerlijken.

7. Conclusie

7.1. Gebruikersovereenkomst

Wie lid is van LinkedIn heeft de afspraken in de Gebruikersovereenkomst van LinkedIn geaccepteerd. Op grond van de Gebruikersovereenkomst wordt de gebruiker beperkt in wat hij wel en niet mag plaatsen op LinkedIn. Deze beperkingen zijn terug te vinden in de Gedragsregels, Beleidslijnen en Richtlijnen.

7.2. Gedragsregels, Beleidslijnen en Richtlijnen

Zo moet een gebruiker volgens de Gedragsregels de lokale wetgeving naleven, mag hij geen valse gegevens gebruiken op LinkedIn of intellectuele eigendomsrechten schenden.

De gebruiker mag volgens de Gedragsregels niet handelen in strijd met de Beleidslijnen. Volgens deze Beleidslijnen mag een gebruiker bijvoorbeeld geen geweld verheerlijken, terrorisme ondersteunen of misleidend content delen.

Volgens de Richtlijnen mogen artikelen die op het publicatieplatform van LinkedIn worden geplaatst niet frauduleus, obsceen, bedreigend, hatelijk, lasterlijk, discriminerend of illegaal zijn.

7.3. Maatregelen bij schendingen

Wanneer de gebruiker zich niet houdt aan de hiervoor genoemde regels kan LinkedIn de content minder zichtbaar maken (shadow banning), er een markering bij plaatsen of de content volledig verwijderen. Herhaalde of ernstige overtredingen kunnen leiden tot accountbeperking.

Accountbeperking kan in de vorm van beperking van het aantal connecties, de mogelijkheid om contact op te nemen met andere gebruikers, beperking van het account, opschorting van het account of volledige beëindiging daarvan.

7.4. Voorbeeldzaak tegen LinkedIn

In de hiervoor besproken zaak werd het account van een Kamerlid dat herhaaldelijk misleidende informatie had verspreid via LinkedIn over Covid-19 volledig beëindigd . Nadat hij bij een eerste tijdelijke beperking bezwaar had gemaakt werd zijn account zonder toelichting weer beschikbaar gemaakt. Nadat hij vergelijkbare berichten is blijven plaatsen, heeft LinkedIn het account permanent beëindigd.

De rechter was echter van oordeel dat LinkedIn onzorgvuldig heeft gehandeld omdat haar beleid vaag is en niet duidelijk was gecommuniceerd naar het Kamerlid op welke wijze hij de Beleidslijnen had geschonden zodat hij zijn gedrag daarop kon aanpassen.

Een algehele beëindiging ging de rechter te ver en LinkedIn moest zijn account herstellen op straffe van een dwangsom. De verwijderde berichten waren wel misleidend volgens de rechter en die hoefde LinkedIn niet terug te plaatsen en ook hoefde LinkedIn geen rectificatie te plaatsen of de proceskosten te vergoeden.

7.5. Pro-Palestijnse posts: do’s en dont’s

Op grond hiervan lijkt het erop dat pro-Palestijnse posts, waarin geweld tegen Palestijnen wordt veroordeeld, niet zonder meer kunnen worden verwijderd door LinkedIn omdat deze an sich niet in strijd zijn met het beleid van LinkedIn voor zover dat kenbaar is.

LinkedIn zou echter wel pro-Hamas posts kunnen verwijderen en bij herhaling het account van de gebruiker kunnen beperken of zelfs beëindigen indien de posts bijvoorbeeld geweld of terrorisme verheerlijken.

Wanneer LinkedIn posts of accounts beperkt terwijl er geen sprake is van strijdigheid met de Gedragsregels, Beleidslijnen of Richtlijnen is het raadzaam om een advocaat in te schakelen, mede omdat de hiervoor besproken zaak laat zien dat LinkedIn niet altijd bereid is om bezwaren van gebruikers serieus te nemen en een procedure daarmee in dat soort gevallen onvermijdelijk lijkt.