Hoe wordt partneralimentatie berekend?

De Nederlandse wet bepaalt dat uit een huwelijk of geregistreerd partnerschap een onderhoudsverplichting van de ex-partner kan voortvloeien. Dit betekent dat u na een scheiding verplicht kan worden uw ex-partner een uitkering te betalen of er juist recht op kunt hebben. Of dit het geval is, hangt onder andere af van de draagkracht, behoefte en behoeftigheid van de betrokkenen. Hier vloeien enkele cruciale vragen uit voort. Wanneer is een ex-partner bijvoorbeeld behoeftig? Hoe wordt bepaald of iemand genoeg draagkracht heeft om partneralimentatie te betalen? Met welke kosten wordt hierbij rekening gehouden? In dit blog wordt uiteengezet wanneer een verplichting tot betaling van partneralimentatie tot ontstaat en hoe de hoogte hiervan wordt berekend.

1. Behoefte versus draagkracht

Bij de beoordeling van de vraag of iemand recht heeft op partneralimentatie en bij de vaststelling van het bedrag worden de behoefte van de (potentiële) ontvanger van de alimentatie, de alimentatie- of onderhoudsgerechtigde, en de draagkracht van degene die de alimentatie zou moeten voldoen, de alimentatie- of onderhoudsplichtige, tegen elkaar afgewogen. De partner met het hoogste inkomen verstrekt doorgaans alimentatie aan de minder draagkrachtige partner.

Behoefte

De vaststelling van de behoefte is maatwerk. De rechter houdt bij de vaststelling van de behoefte daarom rekening met alle relevante feiten en omstandigheden. Er wordt doorgaans wel een vuistregel gehanteerd om de behoefte van de onderhoudsgerechtigde globaal te begroten. Hierbij wordt als uitgangspunt het netto besteedbaar gezinsinkomen genomen. Deze vuistregel wordt wel de Hofnorm genoemd. Echter, wanneer de onderhoudsplichtige zou betwisten dat deze Hofnorm toegepast moet worden, dient de onderhoudsgerechtigde alsnog concreet de behoefte inzichtelijke te maken met behulp van een zogeheten behoeftelijst.

Behoefteberekening

Onder het netto besteedbaar gezinsinkomen wordt verstaan het inkomen uit arbeid, uitkering en/of vermogen minus de op dit inkomen drukkende belastingen van beide partners ten tijde van het huwelijk.

Van dit netto besteedbaar gezinsinkomen wordt het eigen aandeel van de kosten voor kinderen afgetrokken indien er kinderen zijn. Het bedrag dat overblijft wordt vervolgens door de helft gedeeld en verhoogd met 20%. De gedachte achter deze verhoging is dat alleen wonen duurder is dan samenwonen. Feitelijk komt het er dus op neer dat de behoefte van één van de partners 60% bedraagt van het netto gezinsinkomen,

Belangrijke kanttekening die bij de bovenstaande berekening geplaatst dient te worden, is dat een onderhoudsplicht enkel bestaat als de betreffende partner niet in het eigen levensonderhoud kan voorzien. De inkomsten uit bijvoorbeeld arbeid worden daarom van deze behoefte afgetrokken.

Behoeftigheid

Indien de betreffende partner geen inkomsten heeft, houdt de rechter rekening met het vermogen dat de persoon in kwestie heeft om inkomsten te verwerven. Hierbij worden onder andere opleiding, werkervaring, de benodigde tijd om werk te zoeken, de gezondheid en de zorg voor kinderen in acht genomen. Er is sprake van behoeftigheid indien de onderhoudsgerechtigde niet of niet volledig in zijn eigen levensonderhoud kan voorzien. Lees hier meer over de factoren die een rol spelen bij de bepaling van de behoeftigheid.

Draagkracht

Van de zijde van de onderhoudsplichtige is met name de vraag of sprake is van voldoende draagkracht om bij te dragen in de behoefte van de onderhoudsgerechtigde.

Draagkrachtloos inkomen

Bij de berekening van de draagkracht is het uitgangspunt dat de onderhoudsplichtige ten minste in staat moet zijn om te voorzien in het bestaansminimum. Dit bedrag wordt gevormd door de bijstandsnorm. Daarbovenop zijn er nog relevante lasten die niet of niet volledig zijn opgenomen in de bijstandsnorm. Hierbij kan men onder andere denken aan uitgaven voor de ziektekostenverzekering, kosten die gemaakt moeten worden om het werk uit te kunnen oefenen of herinrichtingskosten waarmee men door een scheiding geconfronteerd kan worden. De bijstandsnorm en deze relevante lasten worden samen het draagkrachtloos inkomen genoemd.

Draagkrachtruimte

Indien het totale inkomen hoger is dan het draagkrachtloze inkomen is er sprake van een draagkrachtruimte en wordt men in principe in staat geacht partneralimentatie te betalen. Bij het totale inkomen wordt rekening gehouden met onder andere inkomsten uit arbeid, pensioen, uitkeringen, vermogen, rente en andere inkomsten uit het vermogen en bestaande mogelijkheden om het vermogen uit te breiden.

Draagkrachtpercentage

Van de vastgestelde draagkrachtruimte wordt slechts een bepaald percentage, namelijk het draagkrachtpercentage, bestempeld als draagkracht. Dit draagkrachtpercentage bedraagt in beginsel 60%. Het resterende deel van de draagkrachtruimte wordt de vrije ruimte genoemd en is beschikbaar voor de alimentatieplichtige zelf.

Confrontatie behoefte en draagkracht

Bij de bepaling van de alimentatie worden de draagkracht en behoefte in acht genomen waarbij de laagste van de twee het bedrag vormt dat de alimentatieplichtige dient te voldoen.

Fiscaal voordeel

Daarbij is het verder van belang dat de alimentatieplichtige de partneralimentatie kan aftrekken. Dit fiscale voordeel wordt echter bij het te betalen alimentatiebedrag opgeteld zodat er per saldo geen voordeel is, maar ook geen nadeel. De alimentatiegerechtigde dient op zijn beurt weer belasting te betalen over de ontvangen partneralimentatie.

Indexatie

Verder is het ook van belang dat alimentatie, zowel partneralimentatie als kinderalimentatie, jaarlijks verhoogd dient te worden. Deze verhoging wordt de indexatie genoemd en dit percentage wordt jaarlijks rond half november in de Staatscourant en de landelijke dagbladen gepubliceerd.

2. Jusvergelijking

In bepaalde gevallen wordt de financiële situatie van de twee ex-partners vergeleken op basis van ieders inkomen en lasten. Dit wordt ook wel een jusvergelijking genoemd. Dit kan voorkomen als er sprake is van eigen inkomen van de onderhoudsgerechtigde of als sprake is van een (relatief) hoge draagkracht en behoefte. De gedachte achter deze alternatieve vergelijking is dat een onderhoudsgerechtigde niet in een gunstigere financiële positie hoeft te worden gebracht dan de partner die de alimentatie betaalt.

Deze jusvergelijking voorkomt in essentie dat de vrije ruimte, ook wel jus genoemd, van de alimentatiegerechtigde na ontvangst van de partneralimentatie hoger is dan die van de alimentatieplichtige. In de meeste alimentatierekenprogramma’s zoals gebruikt door advocaten en rechtbanken wordt automatisch berekend of sprake is van de hiervoor bedoelde situatie. In dit geval betaalt de alimentatieplichtige het bedrag waarbij de vrije ruimte van beide ex-partners even groot is.

3. Andere factoren

De berekening van partneralimentatie wordt niet uitsluitend bepaald door behoefte, behoeftigheid en draagkracht. Zo geldt er een zogeheten billijkheidstoets op grond waarvan er in het geheel geen recht bestaat op partneralimentatie bijvoorbeeld vanwege een zeer kort huwelijk.

Een andere niet-financiële factor die ertoe kan leiden dat er geen recht bestaat op partneralimentatie is het zogeheten grievende gedrag. Lees hier meer over de rol van grievend gedrag bij de beoordeling van partneralimentatie.

4. Rangorde alimentatie

Het verdient opmerking dat het bijdragen in de kosten van verzorging en opvoeding van kinderen en stiefkinderen onder de eenentwintig jaar voorrang heeft boven andere onderhoudsverplichtingen. Dit is vastgelegd in artikel 1:400 van het Burgerlijk Wetboek. In de praktijk leidt deze regel ertoe dat eerst de kinderalimentatie wordt vastgesteld en dat daarna aan de hand van het bovenstaande beoordelingskader wordt beoordeeld of er ook nog ruimte bestaat voor betaling van partneralimentatie. Hieronder zullen we laten zien hoe dat in een praktisch voorbeeld kan uitpakken.

5. Voorbeeld

Terminologie

Voor een goed begrip van het volgende voorbeeld treft u hieronder een overzicht van de gebruikte terminologie.

Voorbeeldberekening

Hieronder treft u een voorbeeld van een berekening waarbij de alimentatieplichtige zowel partner- als kinderalimentatie dient te voldoen. In het onderstaande voorbeeld dient de man een bedrag van € 545,- per maand aan kinderalimentatie te betalen aan de vrouw, waarbij ervan wordt uitgegaan dat het achtjarige kind van partijen bij de vrouw woont. Daarnaast betaalt hij maandelijks een bedrag van € 642,- aan partneralimentatie aan de vrouw.

De man krijgt echter een persoonlijke fiscale aftrek voor wat betreft de partneralimentatie van € 333,- zodat hij netto een bedrag van € 309,- aan partneralimentatie maandelijks betaalt. De vrouw dient op haar beurt over het ontvangen bedrag van € 642,- belasting te betalen. De man is derhalve in totaal netto € 854,- aan alimentatie kwijt op een netto besteedbaar inkomen van € 4.000,-. Hij betaalt echter maandelijks in totaal € 1.187,- vanwege zijn fiscale voordeel dat hij ook aan de vrouw voldoet.

6. Aanvragen partneralimentatie

U dient partneralimentatie altijd zelf aan te vragen. Als u deze niet aanvraagt, krijgt u deze ook niet. U kunt met uw ex-partner overleggen over de hoogte van de alimentatie en afspraken hierover maken. Komt u er samen echter niet uit dan kunt u uw advocaat een berekening laten maken om u op weg te helpen. Komt u er dan nog steeds niet uit dan kunt u een verzoekschrift indienen bij de rechtbank. De rechtbank bepaalt dan op welk bedrag de alimentatiegerechtigde recht heeft en dus welk bedrag de alimentatieplichtige dient te voldoen.

Meer informatie of hulp nodig?

Neem voor meer informatie over dit onderwerp contact op met:

J. (Jamal) el Hannouche LLM MA

 020-7609369

 info@elhannouche.nl

 LinkedIn

Wat zijn de kosten?

Klik hier voor meer informatie over de wijze waarop uw advocaatkosten kunnen worden vergoed en welke betalingsmethoden ons kantoor hanteert.