In ons eerdere blogartikel is al stilgestaan bij de vraag hoe de voornaam wordt gewijzigd. Daarvoor dient onder meer een geboorteakte overgelegd te worden. Maar hoe kan iemand zijn of haar naam wijzigen als hij of zij om welke reden dan ook geen geboorteakte heeft? Op 31 juli 2019 heeft de rechtbank Noord-Holland met een uitspraak een verzoek tot een voornaamswijziging toegewezen terwijl een geboorteakte ontbrak. Dit blogartikel zal nader ingaan op deze uitspraak.
1. Feiten en omstandigheden
Een vader heeft op 31 augustus 2018 een verzoek ingediend om hem toestemming te geven een voornaam toe te voegen aan de voornamen van zijn dochter zodat zijn dochter een andere naam zal hebben. De dochter is tijdens het huwelijk van de vader en moeder geboren in Saoedi-Arabië. De moeder heeft de Somalische nationaliteit en de vader en dochter hebben bij koninklijk besluit de Nederlandse nationaliteit verkregen.
Geen geboorteakte
Het is niet mogelijk om de geboorteakte van de dochter, moeder of vader te overleggen. De geboorteaktes van de ouders kunnen niet worden overlegd, omdat zij zijn geboren in Somalië en daar heerst er oorlog. Ook van de dochter kan geen geboorteakte worden overlegd, omdat er onrust heerst in Saoedi-Arabië vanwege schendingen van mensenrechten. Uit een ondertekende verklaring blijkt dat de moeder instemt met het ingediende verzoek.
2. Verzoek
De vader heeft een verzoek ingediend om toestemming te verkrijgen een voornaam toe te voegen aan de voornamen van zijn dochter. In het verzoek staat omschreven dat de dochter een zwaarwegend belang heeft bij de wijziging van haar voornamen. De naam waar de dochter mee is geboren is namelijk gewijzigd door het koninklijk besluit waarmee zij het Nederlanderschap heeft verkregen.
Jongensnaam
De dochter wil de in het koninklijk besluit vermelde naam niet. Feitelijk gezien heeft ze nu namelijk géén naam of een jongensnaam. Zij wordt daarom vaak geconfronteerd met opmerkingen over haar naam. Hierdoor schaamt zij zich voor haar naam.
3. Beoordeling
3.1. Rechtsmacht en toepasselijk recht
Alvorens de rechtbank overgaat tot de inhoudelijke beoordeling van het verzoek, beoordeelt de rechtbank eerst of de Nederlandse rechter wel rechtsmacht heeft en welk namenrecht van toepassing is. Aangezien de vader en de dochter in Nederland wonen, heeft de Nederlandse rechter rechtsmacht op grond van artikel 3, aanhef en onder a, van het Wetboek van Burgerlijke Rechtsvordering (Rv).
Nederlands recht
Om te beoordelen welk namenrecht van toepassing is, kijkt de rechtbank naar artikel 10:20 van het Burgerlijk Wetboek (BW). In dit artikel is bepaald dat de geslachtsnaam en de voornamen van een persoon die de Nederlandse nationaliteit bezit, bepaald worden door het Nederlandse recht, ongeacht de vraag of hij nog een andere nationaliteit heeft. Op grond van artikel 10:20 van het BW is dus het Nederlandse recht van toepassing op dit verzoek.
3.2. Ontvankelijkheid verzoeker
Op grond van artikel 1:4, vierde lid, van het BW kan de rechtbank wijziging van de voornamen gelasten op verzoek van de betrokken persoon of zijn wettelijk vertegenwoordiger.
Instemming andere ouder
Aangezien de vader dit verzoek heeft ingediend en de moeder instemt met het ingediende verzoek, is het verzoek dus gedaan door de wettelijke vertegenwoordiger van de (minderjarige) dochter en daarmee is de vader dus ontvankelijk.
Vervangende toestemming?
Indien de moeder niet zou instemmen met het verzoek van de vader dan had de vader eerst een vervangende toestemming moeten krijgen van de rechter.
3.3. Voldoende zwaarwichtig belang
De gevraagde voornamen mogen ingevolge artikel 1:4, tweede lid, BW niet ongepast zijn of overeenstemmen met bestaande geslachtsnamen, tenzij deze tevens gebruikelijke voornamen zijn. Ook dient een voldoende zwaarwichtig belang te bestaan bij het verzoek.
Persoonlijke en emotionele identificatie
Omdat de wet of wetsgeschiedenis geen antwoord geeft op de vraag wanneer sprake is van een voldoende zwaarwichtig belang, maakt de rechtbank gebruik van bruikbare aanknopingspunten uit de jurisprudentie van het Europees Hof voor de Rechten van de Mens (EHRM). Uit deze jurisprudentie komt naar voren dat voornamen een middel zijn voor een persoon om zich binnen zijn of haar familie en in het maatschappelijk verkeer te identificeren. Voornamen zijn een middel van persoonlijke en emotionele identificatie en hebben daarmee betrekking op ieders privéleven en familie- en gezinsleven in de zin van artikel 8 van het Europees Verdrag tot bescherming van de rechten van de mens en de fundamentele vrijheden (EVRM).
Overlast voornaam
Bij de beoordeling of er sprake is van een voldoende zwaarwichtig belang dient volgens de rechtbank te worden onderzocht of er sprake is van een ‘fair balance’ (evenwichtige balans) tussen enerzijds de belangen van het individu en anderzijds de belangen van de staat. Er is namelijk een maatschappelijk belang om namen zo min mogelijk te veranderen. Bepalend voor het antwoord op de vraag of een weigering om een bepaalde voornaam toe te kennen een ongerechtvaardigde inmenging op iemands privéleven en familie- en gezinsleven oplevert, is de mate van overlast die in dit geval de dochter hiervan ondervindt. Hiervoor moeten alle feiten en omstandigheden worden meegewogen, waaronder ook de vraag of het voor de dochter feitelijk toch mogelijk is de gewenste voornaam te gebruiken. Een aantal belangen die als zwaarwichtig worden gekwalificeerd vindt u in ons eerdere blogartikel over dit onderwerp.
Openbaar belang
De rechtbank heeft in deze zaak geoordeeld dat de dochter een voldoende zwaarwichtig belang heeft bij de wijziging van haar voornamen. Vervolgens stelt de rechtbank vast dat er geen sprake is van redenen van openbaar belang die in artikel 1:4, tweede lid, van het BW worden benoemd. Deze twee redenen van openbaar belang worden nader toegelicht in ons eerdere blogartikel. Bij de beoordeling heeft de rechtbank onder meer in aanmerking genomen dat de dochter tijdens het gesprek met de rechter heeft verklaard dat ze heel graag de verzochte namen wil dragen. Het verzoek is in ieder geval toegewezen.
3.4. Vaststelling geboortegegevens
Op grond van artikel 1:4, vierde lid, van het BW geschiedt de naamswijziging doordat van de beschikking een latere vermelding aan de geboorteakte wordt toegevoegd. Bij een voornaamswijziging van een persoon die buiten Nederland is geboren, geeft de rechtbank als dat nodig is ambtshalve een last tot inschrijving van een geboorteakte of een akte van de uitspraak in de registers.
Noodzakelijke gegevens geboorteakte
Aangezien er geen geboorteakte van de dochter kan worden overlegd en er dus ook geen geboorteakte van de dochter is ingeschreven in de registers van de burgerlijke stand, baseert de rechtbank zich in deze zaak op artikel 1:25c van het BW. Wanneer een buiten Nederland geboren persoon geen buitenlandse geboorteakte kan overleggen, moet de rechtbank bij onder andere een voornaamswijziging op grond van het eerste lid van dit artikel de noodzakelijke gegevens vaststellen voor het opmaken van een geboorteakte.
Bewijzen en aanwijzingen
De rechtbank moet daarbij rekening houden met alle bewijzen en aanwijzingen over de omstandigheden waaronder het tijdstip waarop de geboorte moet hebben plaatsgevonden. Voor zover daarvoor aanwijzingen zijn verkregen moeten de geslachtsnaam, de voornamen, alsmede de plaats en de dag van de geboorte van de vader en van de moeder moeten worden vastgesteld.
Met betrekking tot de geboorte van de dochter heeft de vader een aantal stukken overgelegd, namelijk:
- een rapport van het eerste gehoor van de Immigratie- en Naturalisatiedienst (IND);
- een Koninklijk Besluit waarbij aan de vader het Nederlanderschap is verleend en waarbij als onderdeel van dit besluit het Nederlanderschap verleend is aan de dochter;
- een beschikking van de Staatssecretaris van Veiligheid en Justitie met betrekking tot de aanvraag tot het verlenen van een verblijfsvergunning asiel voor bepaalde tijd aan de moeder en (onder meer) de dochter.
Met de kennisneming van deze stukken is de ambtenaar van de burgerlijke stand van mening dat de geboortegegevens kunnen worden vastgesteld. De rechtbank heeft daarom aan de hand van deze overlegde stukken de geboortegegevens van de dochter vastgesteld. Bij deze vaststelling is de verzochte voornaamswijziging meegenomen.
Overmacht?
Opmerkelijk in deze zaak is dat de rechtbank van oordeel is dat in dit geval niet van de vader gevergd kan worden een geboorteakte van de dochter te overleggen, ondanks dat de ambtenaar van de burgerlijke stand zich op het standpunt stelt dat de vader geen bewijs heeft geleverd voor zijn stelling dat er geen mogelijkheid bestaat om de geboorteakte uit Saoedi-Arabië te verkrijgen.
4. Conclusie
Het is mogelijk uw voornaam te wijzigen ondanks dat u geen geboorteakte kunt overleggen. Wel moet u kunnen motiveren waarom u geen geboorteakte kunt overleggen en is het aan ta raden als u dit ook met bewijs kunt aantonen. Zo heeft de vader in deze zaak aangegeven waarom hij de geboorteakte van zijn dochter niet kan overleggen.
Als de rechter van oordeel is dat het overleggen van een geboorteakte van de betrokken persoon niet gevergd kan worden, moet de rechter bij een toewijzing van een verzoek tot voornaamswijziging de nodige gegevens vaststellen voor het opstellen van een geboorteakte. Hiervoor kunt u documenten aanleveren waaruit een aantal gegevens blijken zoals: de geslachtsnaam, de voornamen, het tijdstip van geboorte en de plaats en dag van de geboorte van de ouders.
Meer informatie of hulp nodig?
Wat zijn de kosten?
Klik hier voor meer informatie over de wijze waarop uw advocaatkosten kunnen worden vergoed en welke betalingsmethoden ons kantoor hanteert.