In de bijstand met een schade-uitkering | Advocatenkantoor El Hannouche B.V.

Een bijstandsuitkering heeft een vangnetfunctie en is bedoeld om mensen in hun levensonderhoud te voorzien wanneer die niet zelf rond kunnen komen. Vanwege deze functie is een bijstandsgerechtigde gebonden aan een aantal voorwaarden, waaronder inkomens- en vermogensgrenzen.

Wanneer een bijstandsgerechtigde aanspraak maakt op een schade-uitkering kunnen deze voorwaarden een rol spelen. De vraag is dan wat er gebeurt met de uitkering wanneer u een schade-uitkering ontvangt na bijvoorbeeld een verkeersongeval of medische fout? In dit artikel bespreken we deze en andere vragen die verband houden hiermee.

We bespreken hierna de volgende vragen. U kunt klikken op een van de vragen om meteen het antwoord te lezen.

Wanneer wordt mijn bijstandsuitkering gekort vanwege een schade-uitkering?
Wanneer wordt mijn bijstandsuitkering beëindigd vanwege een schade-uitkering?
Wordt ook schade in verband met de bijstandsuitkering vergoed?
Ben ik verplicht om bezwaar te maken indien mijn bijstandsuitkering wordt gekort of beëindigd?
Moet ik de gemeente informeren als ik een schade-uitkering ontvang?
Heeft een schade-uitkering ook gevolgen voor andere uitkeringen?

1. Wanneer wordt mijn bijstandsuitkering gekort vanwege een schade-uitkering?

Een schade-uitkering, waaronder ook een letselschade-uitkering, bestaat vaak uit meerdere schadeposten en kan opgebouwd zijn uit bijvoorbeeld medische kosten die u heeft moeten maken na een ongeval, kosten van huishoudelijke hulp omdat u niet meer in staat bent om uw huishouden zelf te verzorgen en immateriële schade (smartengeld).

U kunt echter ook gecompenseerd worden voor het verlies aan verdienvermogen omdat u niet (geheel) meer in staat bent om te werken. Dit laatste is erg relevant voor de hoogte van uw bijstandsuitkering, dat wil zeggen een uitkering op basis van de Participatiewet (voorheen: WWB ofwel de Wet werk en bijstand). Verlies aan verdienvermogen wordt namelijk vaak aangemerkt als inkomen door uw gemeente, omdat u dit bedrag in een situatie zonder het ongeval ook zou hebben verdiend.

Indien in uw vaststellingsovereenkomst, de belastinggarantie of een ander document, het bedrag aan verlies aan verdienvermogen apart is opgenomen, zal dit bedrag over het algemeen verrekend worden met de hoogte van uw uitkering. Belangrijke kanttekening hierbij is echter dat u afhankelijk bent van hoe uw gemeente met de kwestie omgaat. Gemeenten hebben namelijk beleidsvrijheid en kunnen wetten omtrent de toetsing aan inkomen en vermogen zelf reguleren. Dit betekent dat het per gemeente kan verschillen of, en hoe uw schade-uitkering gekort wordt vanwege een schade-uitkering.

2. Wanneer wordt mijn bijstandsuitkering beëindigd vanwege een schade-uitkering?

De vermogensgrens voor een bijstandsuitkering ligt op € 11.880,00 voor samenwonenden of alleenstaande ouders en op € 5.940,00 voor alleenstaanden (2017). Indien u na het ontvangen van uw schade-uitkering boven deze grens uitkomt, bestaat de kans dat uw gemeente uw bijstandsuitkering beëindigt omdat u niet meer aan de voorwaarden voor een bijstandsuitkering voldoet. In beginsel worden namelijk alle middelen (inkomen en vermogen) meegenomen in de toetsing.

In de Participatiewet is echter een aantal uitzonderingen opgenomen op deze middelen, waaronder de bij ministeriële regeling aan te wijzen uitkeringen en vergoedingen voor materiële en immateriële schade, zoals de Uitkeringsregeling Hulpfonds Gedupeerden Bijlmerramp, de Regeling tegemoetkoming asbestslachtoffers en de Uitkeringsregeling Fonds Slachtoffers Legionella-epidemie.

Daarnaast hebben gemeentes in gemeentelijke regelgeving uitgewerkt wat wel en niet tot de middelen wordt gerekend en onder welke voorwaarden. Dat wil zeggen dat het oordeel of uw schade-uitkering ook onder een uitzondering valt, mede afhangt van uw gemeente en het beleid dat die gemeente heeft op dit gebied. De vraag of uitkering dus beëindigd kan worden vanwege uw schade-uitkering is om die reden ook afhankelijk van het specifieke gemeentelijke beleid van uw gemeente. Ter illustratie bespreken we hieronder het beleid van de gemeente Amsterdam en de gemeente Utrecht.

Beleid gemeente Amsterdam

De uitkeringen en vergoedingen voor materiële en immateriële schade die opgenomen zijn in onder meer de eerder genoemde ministeriële regelingen worden niet tot de middelen gerekend zoals bedoeld in de Participatiewet. Daarmee wordt dus geen rekening gehouden bij verlening van bijstand.

Voor overige vergoedingen voor materiële en immateriële schadevergoeding geldt volgens het beleid van de gemeente Amsterdam in zijn algemeenheid dat deze niet tot de middelen worden gerekend voor zover de schadevergoeding naar het oordeel van de gemeente uit een oogpunt van bijstandsverlening verantwoord zijn.

Voor wat betreft de immateriële schade geldt in dat verband dat deze tot een bedrag van € 45.378,00 vrijgesteld wordt van toetsing zodat de schadevergoeding tot dat bedrag niet aangemerkt wordt als vermogen of inkomen in de zin van de Participatiewet. Voor wat betreft de materiële schade geldt dat de gemeente Amsterdam de bijstandsuitkering in sommige gevallen wel in acht neemt. Bijvoorbeeld als iemand het uitgekeerde bedrag niet gebruikt om de schade of het verlies te herstellen.

Beleid gemeente Utrecht

De gemeente Utrecht heeft ten aanzien van materiële schade geen specifieke beleidsregels opgenomen.

De immateriële schade wordt bij toetsing aan vermogen enkel buiten beschouwing gelaten als dit uit oogpunt van bijstandsverlening verantwoord is. Hierbij wordt het buiten beschouwing laten van een bedrag van € 30.000,00 of hoger als onverantwoord beschouwd. In bepaalde gevallen kan hier echter van afgeweken worden. Daarbij is een goede motivering van uw advocaat van cruciaal belang.

3. Wordt ook schade in verband met de bijstandsuitkering vergoed?

De tegenpartij die aansprakelijk is voor de door u geleden schade kan ook verplicht zijn om de schade te betalen die het gevolg is van het korten of beëindigen van uw bijstandsuitkering. Maar slechts als het korten of beëindigen van de bijstandsuitkering in verband staat met de gebeurtenis waarvoor de tegenpartij aansprakelijk is. Dit kan geïllustreerd worden aan de hand van de uitspraak van de rechtbank Zeeland-West-Brabant van 16 april 2014.

Deze zaak betreft een vrouw die ernstig letsel overhield na een medische fout. De vrouw was (al voorafgaand aan de medische fout) afhankelijk van een bijstandsuitkering. De vraag was aan de orde of de aansprakelijke tegenpartij de schade zou moeten vergoeden indien deze bijstandsuitkering zou komen te vervallen omdat de letselschade-uitkering aangemerkt zou worden door de gemeente als vermogen.

De rechtbank oordeelde dat de letselschade-uitkering uitdrukkelijk bedoeld is om het slachtoffer te compenseren voor het leed dat haar is aangedaan. Deze is niet bedoeld om te voorzien in de reguliere, noodzakelijke kosten van levensonderhoud. Het is dus niet de bedoeling dat de schade-uitkering besteed wordt aan schadeposten waar deze geen vergoeding voor is, zoals bijvoorbeeld de maandelijkse vaste lasten. Indien het slachtoffer aanspraak op bijstand verliest, dient dit dus ook aangemerkt te worden als schade en dus vergoed te worden door de aansprakelijke partij.

4. Ben ik verplicht om bezwaar te maken indien mijn bijstandsuitkering wordt gekort of beëindigd?

In artikel 6:101 van het Burgerlijk Wetboek is opgenomen dat van een benadeelde wordt verwacht dat deze maatregelen treft om te schade te beperken, voor zover dat van hem of haar verlangd mag worden. Dit wordt de schadebeperkingsplicht genoemd. Als (letsel)schadeslachtoffer moet u er dus alles aan gedaan hebben om uw schade te beperken. Indien u niet aan uw schadebeperkingsplicht voldoet, dan kan het deel van de schade dat voorkomen had kunnen worden voor uw eigen rekening komen op grond van eigen schuld.

Dit houdt ook in dat u bezwaar dient te maken indien uw uitkering tijdens uw (letsel)schadezaak wordt gekort of stopgezet. Daarmee doet u een poging om de schade te beperken. Indien u geen bezwaar heeft gemaakt tegen het korten of stopzetten van de uitkering, dan kan het gebeuren dat de tegenpartij de schadepost die ontstaan is door de gekorte of gestopte bijstandsuitkering niet wil vergoeden en dat dit voor uw eigen rekening komt.

Uiteraard is de vraag ook altijd of het bezwaar überhaupt haalbaar is. Om die reden is het verstandig om altijd een advocaat, of andere professionele rechtsbijstandsverlener, in te schakelen indien de gemeente een besluit neemt waarbij uw bijstandsuitkering wordt gekort of stopgezet. Van cruciaal belang is dat dit bezwaar tijdig wordt ingediend. U leest hier meer over het indienen van bezwaar. Lees hier meer over het tijdig indienen van bezwaar.

5. Moet ik de gemeente informeren als ik een schade-uitkering ontvang?

Indien u een bijstandsuitkering ontvangt, heeft u automatisch ook een inlichtingenplicht. Dat wil zeggen dat indien er iets in uw financiële situatie verandert, u uw gemeente moet inlichten. Omdat de gemeente op ieder moment kan toetsen of u aan de voorwaarden van een bijstandsuitkering voldoet, kan het voorkomen dat u aan een terugbetalingsverplichting vast komt te zitten indien blijkt dat uw vermogen boven de gestelde vermogensgrens ligt. Het is daarom van belang om uw gemeente er altijd van op de hoogte te stellen indien u (een voorschot op) schade-uitkering heeft gekregen of deze verwacht te krijgen.

6. Heeft een schade-uitkering ook gevolgen voor andere uitkeringen?

Het ontvangen van een schade-uitkering kan gevolgen hebben voor de bijstandsuitkering zoals we hebben gezien. Deze gevolgen zijn er echter niet voor de meeste andere uitkeringen aangezien daarvoor geen vermogensgrenzen worden gehanteerd. U kunt denken aan uitkeringen zoals de Algemene Kinderbijslagwet (AKW), de Algemene nabestaandenwet (Anw), de Algemene Ouderdomswet (AOW), de Wet werk en Inkomen naar Arbeidsvermogen (WIA), de Wet op de arbeidsongeschiktheidsverzekering (WAO), de Werkloosheidswet (WW) en de Ziektewet (ZW).

Indien u een Aanvullende inkomensvoorziening ouderen (AIO-uitkering) ontvangt als aanvulling op uw AOW-uitkering ontvangt dan geldt voor de AIO-uitkering wel een vermogenstoets op grond van de Participatiewet. Daarnaast is het ook belangrijk dat u rekening houdt met de vermogensgrens bij eventuele huurtoeslag, zorgtoeslag en kindgebonden budget. De immateriële schadevergoeding valt onder ‘bijzonder vermogen’, maar het is wel zaak dat u dit tijdig doorgeeft aan de Belastingdienst.